Inleiding

Lees eerst de brief een keer helemaal door. Stel je daarbij voor dat hij aan jou persoonlijk is gericht. Vraag de Heer onder het lezen wat Zijn bedoeling ermee is voor jouw leven. Sta open voor Zijn aanwijzingen om iets te doen, te veranderen of niet meer te doen.

Lees ook Handelingen 16:1-3; Filippenzen 2:19-23; 2 Timotheüs 1:5 (Hd 16:1-3; Fp 2:19-23; 2Tm 1:5)

Tot nu toe hebben we steeds brieven voor ons gehad die zijn gericht aan gemeenten. De eerste brief aan Timotheüs is gericht aan één enkele persoon. Dat betekent dat je, nog meer dan in de andere brieven, in deze brief aanwijzingen zult vinden voor je persoonlijke geloofsleven. Je zult je, op een enkele uitzondering na, met Timotheüs kunnen identificeren. Dat is in elk geval de bedoeling. Als je opmerkt dat je in bepaalde dingen afwijkt van wat Gods Woord zegt, kun je dat corrigeren. Je hebt in deze brief een model voor je dat je helpt om tot Gods eer te leven.

We zullen eerst eens kijken naar de persoon aan wie Paulus deze brief schrijft. Door de ‘personalia’ van Timotheüs – zijn naam betekent ’vreze Gods’ of ‘geëerd door God’ – na te gaan, krijgen we een beeld van deze jonge gelovige.

Familie
Vader: een Griek (Hd 16:1).
Moeder: een gelovige Joodse vrouw met een “ongeveinsd geloof” (Hd 16:1; 2Tm 1:5).
Grootmoeder: zij had een “ongeveinsd geloof” (2Tm 1:5).

Opgevoed in het geloof
Grootmoeder – moeder – Timotheüs (2Tm 1:5).
Hij kent van jongs af de heilige Schriften (2Tm 3:15). Vergelijk: Jochebed – Mozes (Ex 2:1-10) en Hanna – Samuel (1Sm 1:21-28).

Bekering
Timotheüs is mogelijk tijdens het eerste bezoek van Paulus aan Lystra (Hd 14:6-20) op zijn eerste zendingsreis in geestelijke zin diens ‘kind’ geworden. Op zijn tweede zendingsreis komt Paulus daar weer en neemt Timotheüs mee, die dan een volgeling van de Heer Jezus is (Hd 16:1-3).

Aspecten in zijn roeping
1. Hij heeft een goed getuigenis (Hd 16:2).
2. Paulus wil hem meenemen (Hd 16:3).
3. Er zijn profetieën over hem uitgesproken (1Tm 1:18).
4. Paulus heeft hem de handen opgelegd (2Tm 1:6).
5. De gezamenlijke oudsten hebben hem de handen opgelegd (1Tm 4:14).

Persoonlijkheid
1. Hij is jong (1Tm 4:12).
2. Hij is schuchter (1Ko 16:10; 2Tm 1:6-8).
3. Hij heeft een goede gezindheid (Fp 2:20)

Nu weet je een beetje wie je voor je hebt. Je kunt je wat meer inleven in de geadresseerde.

De reden voor het schrijven van de brief geeft Paulus duidelijk aan: “Deze dingen schrijf ik je in de hoop spoedig tot je te komen. Maar als ik uitblijf, [schrijf ik] opdat je weet hoe men zich moet gedragen in het huis van God, dat is [de] gemeente van [de] levende God, [de] pilaar en grondslag van de waarheid” (1Tm 3:14-15). Ik citeer deze verzen volledig omdat je hier de sleutel hebt voor het begrijpen van de brief. Paulus schrijft de brief, opdat Timotheüs het juiste onderwijs kan geven over het gedrag van de gelovigen in Gods huis.

Dit huis van God is natuurlijk geen stenen gebouw. Het huis van God bestaat uit alle gelovigen die op dit moment op aarde leven. Je hebt over de bouw van Gods huis al onderwijs gekregen bijvoorbeeld in de brief aan de Efeziërs (Ef 2:19-22) en in de eerste brief aan de Korinthiërs (1Ko 3:9-17). Dat onderwijs bevat al belangrijke aspecten voor de manier waarop je je daarin behoort te gedragen, maar deze eerste brief aan Timotheüs is er specifiek aan gewijd.

Er is nog een belangrijk ding dat je moet weten. Timotheüs wordt aangesproken als “mens Gods” (1Tm 6:11). Over deze prachtige uitdrukking zal ik het een en ander zeggen als we eraan toe zijn. Hier is het al goed om op te merken dat het een eretitel is die niet zomaar voor iedere gelovige wordt gebruikt. De Heilige Geest gebruikt deze titel alleen voor een gelovige die laat zien Wie God is in een tijd dat de massa van de christenheid Hem ontrouw is. In een tijd van algemeen verval komt het aan op de trouw van de enkeling. Timotheüs was zo’n enkeling. Jij kunt zo’n enkeling zijn.

Paulus houdt Timotheüs voor, welke gedragslijn hij de gelovigen moet onderwijzen. Dat is voor Timotheüs als betrekkelijk jonge gelovige geen gemakkelijke taak. Daarom heeft deze brief aan zijn jonge mededienaar ook een bemoedigend karakter. De inhoud van de brief is ook van toepassing op ons omdat de gedragslijn die Timotheüs moet onderwijzen, altijd door gelovigen moet worden gevolgd. Aan die gedragsregels gehoorzaam zijn is ook vandaag geen gemakkelijke taak. De weerstand daartegen groeit. Maar als jij ernaar wilt luisteren, zul je door deze brief bijzonder bemoedigd worden.

In dit verband is het van belang het onderscheid op te merken tussen wat speciaal tegen Timotheüs wordt gezegd en dat waarin de gelovigen in het algemeen worden aangesproken. Zoals gezegd, is de eerste brief aan Timotheüs aan één persoon gericht, net als de tweede brief en die aan Titus. (Deze brieven worden ook wel de ‘pastorale brieven’ genoemd.) Je kunt je niet in alles wat tegen hen wordt gezegd met hen identificeren. Zij zijn namelijk personen die door de apostel zijn afgevaardigd om in zijn naam te handelen of om tijdens zijn afwezigheid voor de gemeenten te zorgen. Als we de brief nader onder de aandacht nemen, zal het onderscheid duidelijk worden.

De brief bevat onderwijs voor hen die tot de gemeente behoren. De gemeente wordt in deze brief voorgesteld in de orde die naar de gedachten van God is en niet naar wat mensen ervan gemaakt hebben. Deze orde is van belang voor haar gedrag in de wereld, waar ze God als Heiland (1Tm 1:1) vertegenwoordigt. Jouw gedrag in Gods huis wordt waargenomen door de mensen in de wereld om je heen. De mens van de wereld rekent steeds meer af met God als Schepper. Denk maar aan de evolutietheorie. Als God als Schepper terzijde wordt gesteld, is het belangrijk dat jij God als Heiland vertegenwoordigt. Deze brief reikt je daar de instructies voor aan.

Als je deze instructies ter harte neemt, zal jouw leven een verwijzing zijn naar “God, onze Heiland”. Dan komt deze brief in jouw leven tot zijn doel. In jouw wandel in de wereld, in je omgang met de mensen om je heen, wordt zichtbaar dat je een God van liefde vertegenwoordigt “Die wil dat alle mensen behouden worden en tot kennis van [de] waarheid komen” (1Tm 2:3-4).

Tot slot van deze inleiding wil ik je nog wijzen op het woord “Godsvrucht”. Dit woord kenmerkt deze brief, het loopt er als een rode draad doorheen (1Tm 2:2; 1Tm 3:16; 1Tm 4:7-8; 1Tm 6:3; 5-6; 11). Je bent het nog niet eerder in de brieven van Paulus tegengekomen. Hij gebruikt het hier voor het eerst. Godsvrucht betekent ‘vroom’ en geeft een op God gerichte houding aan die Hem welgevallig is. Als het geestelijk leven in het algemeen afneemt, zal deze Godsvrucht des te nodiger zijn en des te meer door God worden gewaardeerd.

Lees nog eens Handelingen 16:1-3; Filippenzen 2:19-23; 2 Timotheüs 1:5

Verwerking: Waarin zou jij graag op Timotheüs willen lijken?

Zegenwens en aansporing

1Tm 1:1. Paulus is de afzender. Hij wijst op zijn apostelschap. “Apostel” wil zeggen ‘gezondene’. Hij is gezonden door “Christus Jezus”. De naam van zijn Zender bepaalt je bij de Heer Jezus, zoals Hij nu is in de hemel, “Christus”, en zoals Hij eens in vernedering op aarde was, “Jezus”. De Heer Jezus is door God gemaakt tot ‘Christus’, nadat Hij als de door mensen verachte ‘Jezus’ het werk op het kruis had volbracht (Hd 2:36). Eens zal elk wezen in het heelal de knie voor Jezus buigen en Hem als Heer belijden (Fp 2:10-11).

Paulus heeft zijn knieën al gebogen. Hij heeft zich aan de Heer Jezus onderworpen. Paulus’ apostelschap is geen keus van hemzelf, hij heeft er niet naar gesolliciteerd. Hij is apostel omdat hij daartoe een “bevel”, een opdracht, heeft gekregen van gezaghebbende Personen. Het is onmogelijk zich daaraan te onttrekken. Dat wenst hij ook niet (vgl. 1Ko 9:17b). Hij verricht met inzet van al zijn krachten zijn taak (vgl. 1Ko 9:19-21).

Zijn Opdrachtgevers zijn twee Goddelijke Personen. De namen van deze Personen zijn veelzeggend. Ze geven aan dat Gods volk zich in verval bevindt. Eerst richt Paulus het oog van Timotheüs op “God, onze Heiland”. Zo noemt God Zich in Jesaja 45 “Heiland”, wanneer het einde van Israël nadert (Js 45:15). Een Heiland of Verlosser is nodig als het einde van het bestaan van een volk of een mens in zicht komt. Hoe groot is God dat Hij Zich dan ook zo voorstelt (vgl. Lk 1:47; 1Tm 2:3; 1Tm 4:10 [in dit vers is “Onderhouder” hetzelfde woord als “Heiland”]; Tt 1:3; Tt 2:10; Tt 3:4; Jd 1:25).

Paulus richt het oog van Timotheüs ook op “Christus Jezus, onze hoop”. Als er geen hoop meer is dat het met Gods volk als geheel nog goed komt, mag je weten dat voor jou persoonlijk de situatie toch niet hopeloos is. Als de Persoon van Christus Jezus in deze tijd van verval je enige hoop is, zul je te midden van het verval een weg kunnen gaan die op een bijzondere manier tot eer van God en de Heer Jezus is.

Samenvattend kun je zeggen: als alles heeft gefaald, stellen trouwe gelovigen hun hoop niet op kerken, oudsten of welk mens ook, maar zijn ze bezig met God, hun Heiland, en met Christus Jezus, hun hoop. Zulke trouwe gelovigen kom je bijvoorbeeld tegen in Maleachi 3 (Ml 3:16) en in Lukas 1-2 (Lk 1:5-6; 26-28; Lk 2:8-12; 25; 36-38). Daar tref je de situatie aan dat Gods volk niet meer aan God denkt, maar alleen aan zichzelf. Er zijn slechts enkelingen die rekening houden met God en van Hem hun verlossing verwachten en hun hoop op Hem vestigen.

1Tm 1:2. De brief is gericht aan Timotheüs. Over hem heb ik in de inleiding al enkele dingen gezegd. Paulus noemt hem zijn “echt kind in [het] geloof”. Timotheüs is zijn geestelijk kind. Hij heeft hem door het evangelie verwekt (vgl. 1Ko 4:15; Gl 4:19). Ook in zijn leven als gelovige is Timotheüs zijn kind. Timotheüs heeft zoveel van ‘vader’ Paulus gezien en geleerd (2Tm 3:10), dat Paulus veel van zichzelf in hem ziet. Zo bezit hij eenzelfde gezindheid (Fp 2:20) en is de dienst die hij doet, volledig in overeenstemming met de dienst van Paulus (1Ko 4:17; Fp 2:19-22).

Dan volgt de zegenwens. In de aanhef van de brieven aan gemeenten luidt die steeds ‘genade en vrede’. Hier luidt de zegenwens “genade, barmhartigheid en vrede”. Aan de gebruikelijke zegenwens is “barmhartigheid” toegevoegd. Dat is nu weer zo kenmerkend voor een brief aan een persoon. Je ziet het ook in de tweede brief aan Timotheüs, in de brief aan Titus en in de tweede brief van Johannes, die allemaal aan een persoon zijn gericht.

‘Genade’ bepaalt je bij je totale afhankelijkheid van God om tot Zijn eer te kunnen leven. In jou is niets aanwezig waardoor je God welgevallig kunt zijn. Het is belangrijk dat te beseffen, want dan ben je in de juiste gezindheid om gebruik te maken van de genade die God in overvloed wil geven.

‘Barmhartigheid’ mag je van God verwachten met het oog op de ellendige situatie waarin je bent. Hij wil je helpen als je in nood bent en helpen opstaan als je gestruikeld bent.

‘Vrede’ is de innerlijke rust die je hebt als je op God vertrouwt (Js 26:3-4).

Paulus wijst Timotheüs voor het ontvangen van deze drie zegeningen op de bron ervan. Ze komen “van God <de> Vader en van Christus Jezus, onze Heer”. In 1Tm 1:1 wordt God als Heiland voorgesteld. Nu hoor je over God de Vader. Dit is om je te bemoedigen, terwijl er om je heen zoveel is waartegen je moet strijden. Je kunt altijd bij je Vader terecht om Hem je moeiten en zorgen, je strijd en je verlangens te vertellen.

In 1Tm 1:1 heb je ook gelezen over Christus Jezus als je hoop. Nu hoor je dat Hij ‘Heer’ is. Hij heeft gezag over je leven. Om dat waar te maken in je leven kun je bij Hem terecht voor genade, barmhartigheid en vrede.

1Tm 1:3. Timotheüs krijgt van Paulus de opdracht om in Efeze te blijven, terwijl hij zelf verder naar Macedonië reist. Door de manier waarop Paulus dit tegen Timotheüs zegt, lijkt het erop dat hij een zachte aandrang moet gebruiken om Timotheüs daar te houden. De opdracht is dan ook niet eenvoudig voor de van nature schuchtere Timotheüs. De reden voor de opdracht is dat de vijand probeert verschillende vormen van kwaad in de gemeente in Efeze in te voeren. En denk er maar om dat de vijand gebruik weet te maken van gewiekste praters, mensen die niet zomaar tot de orde zijn te roepen. Tegen hen moet Timotheüs optreden.

Misschien denk je: ‘Efeze, dat is toch een gemeente waarmee niets mis is? Die kennen toch de leer; Paulus heeft daar immers de hoogste waarheden van het christendom onderwezen?’ Hier zie je dat kennis van de hoogste waarheden je niet onaantastbaar maken voor de invloed van valse leringen. Als je niet blijft in de genade van God, zul je gaan dwalen. Alleen door te beseffen dat je door de genade van God weet wat je weet, blijf je daarvoor bewaard.

Timotheüs moet een einde maken aan verkeerde leringen die “sommigen” in Efeze brengen. Hij moet die ‘sommigen’ niet vriendelijk verzoeken op te houden met hun onstichtelijke bezigheden. Tegenover een andere leer dan “de gezonde leer” (1Tm 1:10) mag geen enkele verdraagzaamheid zijn. Mensen die zich hieraan schuldig maken, moet worden bevolen “geen andere leer te brengen”.

1Tm 1:4. Die ‘andere leer’ uit zich op verschillende manieren. De verschijningsvormen worden in de 1Tm 1:4-11 beschreven. In alle gevallen gaat het om een leer die in strijd is met de leer van de Schrift (vgl. Gl 1:7; Hd 20:30). Daarbij is sprake van “fabels”, “geslachtsregisters” (1Tm 1:4) en “de wet” (1Tm 1:6-10). De leringen die hiermee verband houden, stammen achtereenvolgens uit de menselijke fantasie, de menselijke nieuwsgierigheid en de menselijke godsdienstigheid. Het staat allemaal tegenover de waarheid die alleen ten doel heeft ons Christus voor te stellen.

In 1Tm 1:4 gaat Paulus eerst in op de fabels en geslachtsregisters. ‘Fabels’ komen voort uit de verdorven geest van de mens. Het zijn voortbrengselen van de menselijke fantasie (2Pt 1:16). Het zijn ideeën uit de wereld van de heidenen, ook al gaat het om fraaie theorieën uit de Griekse filosofiescholen. Daaraan mag in de gemeente absoluut geen ruimte worden gegeven. De opdracht luidt eenvoudig: je er niet mee bezighouden.

De ’eindeloze geslachtsregisters’ zijn een ander product van de verdorven geest van de mens. Ook daarvoor geldt: je er niet mee bezighouden. Het zijn de leringen van Joden over de afstamming van allerlei machten en goden. Ze dienen om de mens groot te maken en God buiten te sluiten. De mens die zich ermee bezighoudt, matigt zich aan te kunnen verklaren dat alle zegen die ons heeft bereikt het gevolg is van een proces. In de evolutietheorie heb je iets dergelijks.

Je moet dit soort geslachtsregisters trouwens niet verwarren met de geslachtsregisters die je in het Woord van God vindt, bijvoorbeeld in 1 Kronieken 1-9 en Mattheüs 1 (Mt 1:1-17). Die zijn door Gods Geest geïnspireerd en dienen Gods doel.

Je moet een leer beoordelen naar zijn uitwerking, de vruchten die hij voortbrengt. Als twistvragen het gevolg zijn, is de leer verdorven (Tt 3:9). De godsdienstige arena is vol van twijfelaars en het weergalmt er van leeg gezwets. Gezonde leer bewerkt geen twistvragen, maar een gezonde geestelijke groei. Twistvragen laten de ziel in duisternis en twijfel. Ze geven geen zekerheid aan de zoekende ziel.

Twistvragen staan tegenover “Gods rentmeesterschap”. Hiermee wordt bedoeld: opdrachten en verantwoordelijkheden die God geeft en die vervuld moeten worden (Lk 16:2-13; 1Ko 4:1-2; 1Pt 4:10; 1Ko 9:17; Ef 3:2; 9; Ko 1:25). Ieder kind van God, ook jij, heeft een opdracht en is verantwoordelijk die uit te voeren. En dat moet gebeuren “in geloof”, dat wil zeggen in volledig vertrouwen op Hem.

Lees nog eens 1 Timotheüs 1:1-4.

Verwerking: Ken jij je opdracht?

Het doel van het bevel

1Tm 1:5. Paulus geeft een uitvoerige toelichting op het bevel dat Timotheüs sommigen moet geven. Als God iets beveelt, heeft dat altijd een doel. Het bevel hier luidt om op te houden met het verkeerde. Het verkeerde houdt Gods zegen tegen. Als het verkeerde wordt weggedaan, kan de zegen weer vrij stromen. Dat gaat ook op in je persoonlijke leven. Deze toelichting laat Timotheüs zien waarom hij zonder aarzeling en direct die ‘sommigen’ de mond moet snoeren. Er komt dan namelijk weer ruim baan voor de liefde.

Liefde is het grote kenmerk van God. “God is liefde” (1Jh 4:8; 16). De liefde van God is in onze harten uitgestort (Rm 5:5). Verkeerde leer blokkeert het uitstromen van die liefde, terwijl die vrij moet kunnen uitstromen naar God, naar de medegelovigen en naar de medemensen. Verkeerde leer bewerkt altijd het verderf, terwijl de liefde van God altijd het goede voor de ander zoekt. Deze liefde heeft in de gelovige drie bronnen. Alleen als de liefde uit die bronnen voortkomt, wordt het doel van het bevel bereikt.

De eerste bron is “een rein hart”. Vanuit je hart ontspringt je leven in al zijn uitingen (Sp 4:23). Je hart moet rein zijn. Als er geen rein hart is, kan er geen zuivere liefde uit komen. Als je naar werelds vertier verlangt, als je van de zonde geniet, als je uit bent op je eigen eer, is je hart niet rein. In een rein hart heeft de zonde geen plaats. Een rein hart is een hart dat leeft in gemeenschap met God. De reinen van hart zullen God zien (Mt 5:8).

De tweede bron die van belang is voor een juiste werkzaamheid van de liefde, is “een goed geweten”. Een goed geweten is niet zozeer een geweten dat zich van niets kwaads bewust is, maar veelmeer een geweten dat goed functioneert. Het is een geweten dat is geoefend om je kenbaar te maken wat goed en kwaad is, zoals God dat beoordeelt, opdat je daarnaar ook handelt. Je krijgt geen slecht geweten door het feit dat de zonde nog in je is, maar alleen als het vlees in je werkzaam is en je dat niet wilt oordelen.

Als je je laat dopen, krijg je een goed geweten (1Pt 3:21). Je laat je immers dopen omdat je het oordeel van God erkent over alles wat niet bij Hem hoort, inclusief jezelf in je oude natuur. Met je doop zeg je dat je de kant hebt gekozen van de verworpen Jezus. Hem wil je volgen. Dat kan alleen vanuit het goede geweten verbonden met je doop. Dan kan het niet zo zijn, dat je nog iets met de zonde te maken wilt hebben (Rm 6:2-3). In dat geval zou je loochenen wat je in de doop hebt beleden en zou je je geweten besmetten (Tt 1:15).

Overigens is je geweten op zichzelf niet de maatstaf van goed en kwaad. Het moet worden gevormd door het Woord van God. Kijk maar naar Paulus. Hij werd niet in zijn geweten aangeklaagd toen hij de gemeente vervolgde (Hd 23:1), terwijl wat hij deed, hem wel tot de voornaamste van de zondaars maakte (1Tm 1:15).

De derde bron van waaruit de liefde ongehinderd moet kunnen stromen, is “een ongeveinsd geloof”. ‘Ongeveinsd’ wil zeggen oprecht, zonder te huichelen. Het gaat er om dat je aangaande je geloof geen toneel speelt, dat je geloof geen lege belijdenis is, maar dat je in alles op God vertrouwt.

1Tm 1:6. Als je hart en geweten niet in het licht van God blijven en je geloof alleen maar uiterlijke schijn is, zul je afwijken van de weg van de liefde. Dat beperkt zich hier nog tot “sommigen” (vgl. 1Tm 1:3). Bij hen zijn de zojuist genoemde bronnen niet aanwezig. De liefde ontbreekt en Gods werk wordt niet gedaan. Dan gaat het tegendeel gebeuren: je hoort alleen “zinloos gepraat”. Dat is de waarde die je aan alle gezwets, dat is hol en leeg geklets, moet toekennen. Dat is wel anders dan ervan onder de indruk komen.

1Tm 1:7. En denk er maar om dat deze lieden proberen indruk te maken. Ze komen met fraaie redeneringen en doen daarbij een uitdrukkelijk beroep op de Bijbel. Hun doel is niet minder dan “leraars van de wet” te zijn. Dat ’willen’ ze. Ze doen alsof ze Gods wet kennen en stellen dat zij als enigen bevoegd zijn om die te onderwijzen. Deze valse leraren stellen zich bewust zo op en hebben een vast doel, waaraan al het andere ondergeschikt gemaakt moet worden.

Wie afwijkt van de liefde omdat het niet meer goed zit met hart, geweten en geloof, wordt vrijzinnig of wettisch. De vrijzinnige gelooft alleen wat hij kan zien of beredeneren. In de dagen van de Heer Jezus waren dat de sadduceeën (Mt 22:23; Hd 23:8). Vrijzinnige mensen leiden hun leven naar eigen inzicht. Zij die tot wetticisme vervallen, stellen voor zichzelf en vooral voor anderen allerlei regels op die het leven moeten leiden. In de dagen van de Heer Jezus waren dat de farizeeën (Mt 23:4). Wettische mensen hebben een standaard van uiterlijke kenmerken opgesteld om daaraan het geloofsleven van ieder af te meten.

Als ik deze dingen zo zeg, is het gevaar groot dat we onszelf buiten schot laten. Laten we maar oppassen dat we niet alleen kijken naar anderen, of we iets van deze beide kwalijke uitingen in hun geloofsleven kunnen opmerken. We hebben allemaal iets van beide principes in ons, want we hebben het vlees nog in ons. We zullen er goed aan doen daar oog voor te hebben.

Deze leraren moeten zich zeer beledigd hebben gevoeld, toen ze hoorden hoe Paulus hen als leraren diskwalificeerde. Je zult een hoge pet van jezelf ophebben en hoog opgeven van je kwaliteiten en dat wordt zonder enig respect van tafel geveegd. Hij diskwalificeert ze voor Timotheüs om te voorkomen dat deze ook maar een ogenblik aandachtig naar hen zou luisteren. Verspil je kostbare tijd niet aan mensen die, “zonder te begrijpen hetzij wat zij zeggen of waarover zij zich zo stellig uitspreken”, jou met hun gedachtespinsels willen bezighouden.

Zulke mensen, die de wet weer willen introduceren, weten niet Wie God werkelijk is. Ook zijn ze onwetend wat betreft de ware toestand van de mens. Ze kennen het doel van de wet niet en nog minder het ware karakter van het christendom. Het zijn mensen die met veel wollig gepraat hun zelfbewuste beweringen ondersteunen en als waarheid aanprijzen. Hun rijkelijk gebruik van woorden maakt hun onwetendheid openbaar aan ieder die zich door de Geest aan de hand van het Woord wil laten onderwijzen.

Elk gebruik van de wet als een toevoeging aan het geloof om behouden te worden is een vals gebruik ervan. Deze vorm van misbruik zie je in de rooms-katholieke kerk. Door de reformatie heeft God bevrijding van die dwaling gebracht. God heeft laten zien dat een mens alleen op grond van geloof gerechtvaardigd wordt. Door de ontrouw van de mens is het de duivel gelukt om in de reformatie een andere dwaling naar binnen te brengen, namelijk de wet te maken tot een leefregel voor de gelovige. Het wordt dan zo mooi gezegd: om die te doen uit dankbaarheid.

In beide gevallen gaat men voorbij aan het doel van de wet. Het is een ernstige dwaling te veronderstellen dat aan het geloof in de Heer Jezus om behouden te worden, enig werk van de mens moet worden toegevoegd. Even ernstig is de dwaling te veronderstellen dat een kind van God geroepen is de wet te houden. In beide gevallen worden de bedoeling en de werking van de wet miskend.

Ik raad je aan de brief aan de Galaten nog eens te lezen. Die brief is een unieke uitleg over de betekenis van de wet. Glashelder wordt de onverenigbaarheid van de wet met het geloof en het evangelie aangetoond. Er staat duidelijk in die door de Geest geïnspireerde brief dat wie zich op de grondslag van de werken van de wet stelt, zich onder de vloek stelt (Gl 3:10).

Dat is een algemeen geldige regel die geen uitzondering toelaat. Het maakt daarbij niet uit of je de wet misbruikt als aanvulling om behouden te worden, of als aanvulling op je geloof om daardoor je dankbaarheid te tonen. In beide gevallen misken je dat je de wet niet kunt houden en dat het onafwendbare resultaat de vloek van de wet is.

Hoe de wet dan wel gebruikt moet worden, zullen we in het volgende stukje zien.

Lees nog eens 1 Timotheüs 1:5-7.

Verwerking: Is jouw hart rein, je geweten goed en je geloof ongeveinsd?

Wet en evangelie

1Tm 1:8. Tegenover de onwetendheid van de zogenaamde ‘leraars van de wet’ stelt Paulus het “wij weten” van het christelijk geloof. Dit is de christelijke kennis die jij mag bezitten door goed onderwijs, in tegenstelling tot de valse leraren. Alleen iemand die op de hoogte is van de waarheid van God, kan alles op zijn juiste plaats zetten.

Je hoeft geen enkele twijfel aangaande de wet en het gebruik ervan te hebben. Hoe het met de wet zit, gaat Paulus vanaf 1Tm 1:8 op indrukwekkende wijze uitleggen. Deze verzen zijn van enorme betekenis voor de christen. Globaal gesproken houdt het reformatorische deel van de christenheid vast aan de wet ‘om die te doen uit dankbaarheid’. Ook in het evangelische deel van de christenheid wordt de stroom steeds breder die ervoor pleit om de wet, of bepaalde delen ervan, weer ‘in ere’ te herstellen door zich er weer aan te gaan houden.

Paulus veroordeelt zowel hen die zich bezighouden met fabels en geslachtsregisters als de leraars van de wet. Er is wel een groot onderscheid. De fabels en geslachtsregisters komen voort uit de verbeelding van de mens, terwijl de wet van God komt. Daarom is de wet ook goed (Rm 7:12). Waar het nu om gaat, is hoe je de wet gebruikt.

Je moet de wet “wettig” gebruiken, dat wil zeggen in overeenstemming met de bedoeling ervan. Je moet die bedoeling daarom kennen. Van belang is, om eraan te denken dat de wet is gegeven
1. bij de Sinaï, ongeveer 2500 jaar na Adam en 1500 jaar vóór Christus, dus niet vanaf de schepping (Rm 5:20; Gl 3:19);
2. aan Israël, dat wil zeggen aan één volk (Rm 9:4);
3. om dit volk af te zonderen van de overige volken (Ef 2:14-15);
4. als een tuchtmeester tot op Christus (Gl 3:24), wat het tijdelijke karakter ervan aangeeft.

Verder ligt de kracht van de wet in de veroordeling. “De wet bewerkt toorn” en is “de bediening van de dood” en “de bediening van de veroordeling” (Rm 4:15; 2Ko 3:7; 9). De wet geeft geen kracht om aan de heilige eisen van God te voldoen. De wet stelt de zonde als overtreding duidelijk in het licht (Rm 3:20; Rm 4:15; Rm 5:20; Gl 3:19a) en velt daarover een onbarmhartig en rechtvaardig oordeel (Hb 10:28).

1Tm 1:9. Daarom wil Paulus dat je “dit weet”, en wel als eerste, “dat de wet niet bestemd is voor een rechtvaardige”. Net als in het vorige vers is dit ‘weten’ het kennen van de christelijke waarheid in tegenstelling tot het Jodendom. Het is het ‘weten’ dat allen bezitten die leven vanuit geloof en die leven in het tijdperk van het geloof.

Een rechtvaardige is iemand die door het geloof in Christus door God voor rechtvaardig is verklaard (Rm 4:5; Rm 5:1; 9). Op zo iemand kan de wet van God niet meer van toepassing zijn omdat Christus hem van al zijn zonden heeft bevrijd door er Zelf het oordeel over te dragen. De eis van de wet heeft zijn volle uitwerking gehad. Christus ging in de dood. Wie in Hem gelooft, is met Hem in de dood gegaan. Het is dwaasheid om de wet van toepassing te verklaren op iemand die dood is.

Daarbij komt dat de wet door geen mens te volbrengen is. Dat ligt niet aan de wet, maar aan de mens. Ieder mens, christen of niet, die zich onder de wet plaatst, al is het om die te doen uit dankbaarheid, stelt zich daarmee onder de vloek (Gl 3:10). De gelovige is niet onder de wet (Rm 6:14b; Rm 7:4; 6; Gl 3:23; 25), want hij is in Christus (2Ko 5:17) en Christus is het einde van de wet tot gerechtigheid voor ieder die gelooft (Rm 10:4).

Ik hoop dat dit genoeg is om je ervan te overtuigen dat jij, die ‘een rechtvaardige’ bent op grond van geloof in Christus, niets meer met de wet te doen hebt als een middel waardoor je verhouding met God wordt geregeld. Op wie je de wet dan wel kunt toepassen? De wet is van God en kan nuttig gebruikt worden – in tegenstelling tot de ‘fabels’ van 1Tm 1:4 – als een zwaard voor het geweten van de zondaar. De zondaar kan er door worden overtuigd dat hij een zondaar is. Paulus laat een aantal categorieën van zondaars de revue passeren die hij afsluit met een allesomvattende categorie.

Hij begint met enkele categorieën die hij in paren samenvoegt door het woord “en”. Het eerste paar bestaat uit “wettelozen en weerspannigen”. Een ‘wetteloze’ is iemand die weigert enige vorm van gezag te erkennen. Een ‘weerspannige’ weigert aan een bevel te gehoorzamen. Zulke mensen moet de wet worden voorgehouden om hun duidelijk te maken dat ze Gods toorn over zich afroepen.

“Goddelozen en zondaars” vormen het tweede paar. Een ‘goddeloze’ denkt niet aan God, trekt zich niets van God aan. Een ‘zondaar’ mist het doel waarvoor God hem het leven heeft gegeven.

Het volgende paar, “onheiligen en ongoddelijken”, wordt gekenmerkt door het negatieve voorvoegsel ‘on’. Niet alleen ontbreekt er iets, er wordt een negatieve invulling gegeven. Een ‘onheilige’ leeft in verbinding met het verderf. Een ‘ongoddelijke’ is niet alleen goddeloos, maar behandelt God respectloos, tart Hem door zijn levenswijze.

De voorgaande duo’s maken de innerlijke verdorvenheid van de mens en zijn vervreemding van God duidelijk. Bij de volgende categorieën gaat het om de daden die voortkomen uit de mens die in zo'n toestand leeft. Deze daden vormen een rechtstreekse overtreding van een gebod.

Het paar “vadermoorders en moedermoorders” overtreedt het vijfde gebod (Ex 20:12). “Doodslagers” overtreden het zesde gebod (Ex 20:13).

1Tm 1:10. “Hoereerders” en “hen die bij mannen liggen” overtreden het zevende gebod (Ex 20:14). Dit gebod betreft alle zonden van seksuele aard, ongeacht of het gaat om heteroseksuele zonden of om zonden van homoseksuele aard.

“Mensenrovers” overtreden het achtste gebod (Ex 20:15; Ex 21:16; Dt 24:7).

“Leugenaars” en “meinedigen” overtreden het negende gebod (Ex 20:16).

Na deze opsomming besluit Paulus de lijst niet met ‘alles wat verder tegen de wet ingaat’. Dat is belangrijk om op te letten. In plaats daarvan besluit hij met een veel hogere maatstaf om te bepalen wat zonde is en wel “al wat verder ingaat tegen de gezonde leer”, dat is de gezond makende leer. In die leer wordt de heiligheid van God volkomen gehandhaafd. Die leer is rein en zonder vermenging met vreemde, menselijke gedachten.

De in de vorige verzen vermelde zonden worden niet alleen door de wet veroordeeld. Ze zijn ook in strijd met de gezonde leer van het Nieuwe Testament.

1Tm 1:11. Die gezonde leer is in overeenstemming met “het evangelie van de heerlijkheid van de gelukkige God”. God is de gelukkige God Die alle geluk in Zichzelf vindt, maar Die ook mensen door het evangelie wil laten delen in Zijn geluk.

Dit evangelie gaat ver boven de wet uit. In het evangelie spreekt God niet in donder en bliksem vanaf de Sinaï. Hij spreekt daarin in de volheid van Zijn genade en waarheid in Christus om verloren zondaren barmhartigheid te bewijzen. Bij de Sinaï was niet Zijn volheid te zien. Daar maakte God Zich bekend in Zijn eisen. Daarbij moet je dan bedenken dat de wet niet het maximale is wat God van de mens eist, maar het minimale. De ‘heerlijkheid van God’ daarentegen is het geheel van al Zijn volmaaktheden, die bovenal zichtbaar zijn geworden in Christus op het kruis.

In ‘het evangelie van de heerlijkheid’ wordt de heerlijkheid van God geopenbaard in Christus (2Ko 4:4b). Je ogen zijn opengegaan voor de heerlijkheid van God. De schitterende uitwerking van dit evangelie is dat je steeds meer veranderd kunt worden in overeenstemming met Christus. Daarvoor moet je je bezighouden met de heerlijkheid van Christus (2Ko 3:18).

Dit evangelie is Paulus “toevertrouwd”. Hij heeft het leren kennen toen hij op weg was naar Damascus (Hd 22:6; 11). De heerlijkheid die hij toen gezien heeft, is het uitgangspunt van zijn dienst. Als Paulus over dit evangelie spreekt, vermeldt hij vol geestdrift dat het hem is “toevertrouwd”. Hij beschouwt het als een erezaak dit evangelie te mogen verkondigen. Is dat met jou ook zo?

Lees nog eens 1 Timotheüs 1:8-11.

Verwerking: Noem een aantal verschillen tussen het evangelie en de wet.

Vroeger en nu

1Tm 1:12. Het gedeelte van de 1Tm 1:12-17 laat de tegenstelling zien tussen wat aan Paulus is toevertrouwd en de wet. Paulus heeft in 1Tm 1:11 gezegd wat hem is toevertrouwd. Hij komt er opnieuw van onder de indruk. Daarom keert hij zich tot de Bron, de Oorsprong van zijn bediening en dankt “Christus Jezus, onze Heer” voor de dienst die Hij hem heeft toevertrouwd. Hij dankt hier niet voor de verlossing, maar voor wat de Heer op grond daarvan met hem wil doen. Doe jij dat ook?

Voor die dienst ben jij, en is Paulus, niet aangewezen op eigen kracht. Als je dat probeert, wordt de dienst zeker een fiasco. Maar de Heer geeft kracht. Dat is Paulus zich bewust en het is belangrijk dat jij je dat bewust bent. Enerzijds moet je niet in eigen kracht aan het werk gaan. Anderzijds is er iets wat wél bij jou aanwezig moet zijn om je dienst goed te verrichten en dat is “trouw”.

Omdat de Heer wist dat Paulus trouw zou zijn, heeft Hij hem die dienst gegeven. Ook in zijn leven vóór zijn bekering heeft Paulus een grote mate van trouw en inzet aan de dag gelegd. Zijn daden waren afkeurenswaardig, maar zijn trouw en inzet voorbeeldig. Door zijn bekering kunnen die kwaliteiten door de Heer worden gebruikt in de dienst voor Hem. Met wat eerst diende tot zijn eigen eer, verheerlijkt hij nu zijn Heer.

Paulus is niet door mensen “in [de] bediening” gesteld, maar door de Heer (Hd 20:24; Gl 1:15-16). Menselijke aanstelling is een ongeoorloofde inmenging in de rechten die de Heer aan Zichzelf voorbehoudt.

Je hoeft ook niet te wachten op een officiële bekrachtiging door mensen, voordat je iets voor de Heer kunt doen. Oudere en rijpere gelovigen kunnen je wel bemoedigen en van advies dienen in je dienst. Het getuigt van eigenzinnigheid als je je daarvan niets zou aantrekken, maar de Heer blijft jouw Opdrachtgever. Hij heeft jou in dienst genomen en aan Hem ben je verantwoording verschuldigd voor wat je doet en hoe je het doet.

1Tm 1:13. Als Paulus terugdenkt aan zijn verleden, wordt hij nog dankbaarder dat de Heer hem wil gebruiken in Zijn dienst. Naar menselijke maatstaven is hij de meest ongeschikte persoon voor een dienst als die van 1Tm 1:11, maar naar Gods maatstaven is er geen geschiktere persoon dan juist hij (vgl. 1Tm 1:16). Hij herinnert zich nog goed dat hij “vroeger een lasteraar, een vervolger en een smader was” (vgl. Gl 1:13).

Weet jij nog hoe je was, voordat je tot bekering kwam? Of, als je niet zo’n radicale bekering hebt beleefd, heb je ontdekt hoeveel zondigheid er in je hart schuilgaat? Als je denkt aan je verleden, of aan de slechtheid van de gedachten die bij je kunnen opkomen, verbaas je je dan niet regelmatig over Gods genade? Kom je er dan niet diep van onder de indruk dat Hij jou heeft gered en je nu wil gebruiken?

Zonder trots of ophef vermeldt Paulus dat hij vroeger ‘een lasteraar’ was, dat wil zeggen dat hij vervloekingen uitsprak. Zijn daden lagen in het verlengde daarvan. Hij was ‘een vervolger’ van de heiligen, hij jaagde hen op en jaagde op hen. In heel zijn houding was hij een brutaal, misdadig mens, ‘een smader’. Hij was als een bezetene tekeergegaan. Uit diverse uitspraken van Lukas of hemzelf daarover in Handelingen kun je opmaken dat hij niets liever wilde dan alle christenen uitroeien (Hd 7:58; Hd 8:3; Hd 9:1; 13-14; 21; Hd 22:20; Hd 26:9-11).

Dan komt, ingeleid door het woord “maar”, het grote contrast tussen wat hij had verdiend en wat hij heeft gekregen. Paulus erkent de “barmhartigheid” die hem is “bewezen”, terwijl hij toch zo tekeer was gegaan tegen de Heer Jezus. Het woord ‘barmhartigheid’ kende hij voordien niet, het stond niet in zijn woordenboek. Zonder enige barmhartigheid heeft hij de christenen vervolgd. Hij was toen een dienaar van de wet en de wet kent geen barmhartigheid (Hb 10:28). Nu hem die bewezen is, wenst hij ze anderen toe (1Tm 1:2; 2Tm 1:2; 16; 18; Tt 1:4).

God kon Paulus barmhartig zijn omdat hij niet wist wat hij deed toen hij de gemeente vervolgde (vgl. Lk 23:34a; Hd 3:17). Hij heeft het “onwetend” gedaan. Dat wil niet zeggen dat hij daarom niet schuldig was. Dat was hij wel. Hij heeft gezondigd, maar in onwetendheid. Hij is niet willens en wetens tegen Gods wil ingegaan. Hij heeft niet ‘met opgeheven hand’ of met opzet, willens en wetens, gezondigd (vgl. Lv 22:14; Nm 15:22-31). Wat hij deed, heeft hij gedaan met een goed geweten (Hd 23:1; 2Tm 1:3).

Hij meende zelfs dat hij God een dienst bewees, hij meende dat hij ’veel vijandigs’ tegen de Naam van de Heer Jezus moest doen (Hd 26:9; Jh 16:2). Zijn mening was gevormd door de godsdienst van zijn vaderen. Door hen had hij de verering van de ware God leren kennen. Hij kon daardoor alleen maar tot de conclusie komen dat het christelijke geloof en het oudtestamentische geloof in de Heer, Jahweh, tegenover elkaar stonden. Door het ombrengen van de christenen meende hij de eer van God te verdedigen. Hij toonde ijver, maar zonder verstand (Rm 10:2; Hd 22:3). Zijn mening maakte hem blind voor Gods openbaring in Christus en maakte hem tot de grootste van de zondaren.

Is het niet verbijsterend dat een man die zo onderwezen was in de Schriften, die het beste onderwijs had gevolgd – aan de voeten van Gamaliël (Hd 22:3) –, moet zeggen dat hij iets ‘onwetend’ heeft gedaan? Hier zie je dat de beste theologische opleiding geen garantie is dat je de gezonde leer begrijpt (vgl. 1Ko 2:14). Integendeel, het kan voeren tot een praktijk die radicaal tegen het Woord van God ingaat.

Hij was “in ongeloof” bezig geweest. Er was in zijn vroegere daden geen vertrouwen op God. Het waren allemaal prestaties van het zondige vlees, het eigen ‘ik’. Zoals Gods rentmeesterschap zich beweegt binnen de sfeer van het geloof – “in geloof” (1Tm 1:4b) –, zo speelde het vroegere leven van Paulus zich af in de sfeer van ongeloof. “En alles wat niet op grond van geloof is, is zonde” (Rm 14:23b).

1Tm 1:14. Diep onder de indruk van de barmhartigheid die hem is bewezen, spreekt Paulus vervolgens over een “genade” die “meer dan overvloedig is geweest” (vgl. Rm 5:20). Hij doet dat omdat die genade aan hem als de voornaamste van de zondaren is bewezen. Door hem genade te bewijzen is de genade over elke beperking heengegaan die een mens maar zou kunnen bedenken. Zijn bekering is het bewijs dat de genade van de Heer groter is dan de grootste zonde. Hij is het levende bewijs dat het geduld van God groter is dan het uithoudingsvermogen van Zijn meest verbitterde vijand.

Het is ook “onze” Heer Die hem die genade heeft bewezen. Hij zegt niet ‘mijn’ Heer, maar “onze Heer”. Hij plaatst hierdoor Timotheüs, tot wie hij zich immers in deze brief richt, in dezelfde verhouding tot de Heer die hij heeft en in dezelfde genade die zijn deel is geworden. Genade staat altijd tegenover loon (Rm 4:4). Genade is onverdiende gunst. Een juist besef van de genade die ons is bewezen, zal ons tot toegewijde dienaars maken.

Samen met de genade die de Heer hem heeft geschonken, heeft Hij hem ook “geloof en liefde” gegeven. Dat ‘geloof’ en die ‘liefde’ worden in zijn leven zichtbaar. Hij leeft in volkomen geloofsvertrouwen op de Heer en dient Hem met al de liefde van zijn hart. “In Christus Jezus” vindt zijn leven zijn voorwerp en doel. Sinds Christus Jezus aan Paulus Zijn meer dan overvloedige genade heeft betoond, is Hij de hele sfeer van zijn leven. Alles waarin zijn geloof en zijn liefde tot uiting komen, gebeurt vanuit de gemeenschap met Hem.

Lees nog eens 1 Timotheüs 1:12-14.

Verwerking: Denk eens na over wat je vroeger was en wat je geworden bent door de genade van God. Waaruit blijkt bij jou het verschil?

Lofprijzing

1Tm 1:15. “Het woord is betrouwbaar.” Deze prachtige en moedgevende uitdrukking komt alleen in de pastorale brieven voor (1Tm 1:15; 1Tm 3:1; 1Tm 4:9; 2Tm 2:11; Tt 3:8). Als elke steun wegvalt en je er alleen voor lijkt te staan, zal het Woord van God je nooit in de steek laten. Je kunt er altijd een beroep op doen. Of het nu gaat om het behoud van zondaren (hier), of om de dienst in het huis van God (1Tm 3:1), of om de Godsvrucht (1Tm 4:8-9), of om onze toekomst (2Tm 2:11), of om onze erfenis (Tt 3:7-8), altijd geeft Gods Woord je houvast.

Omdat Gods Woord zo betrouwbaar is, is het ook “alle aanneming waard”. Deze toevoeging vind je ook nog in 1 Timotheüs 4 (1Tm 4:9). En waarom is het hier alle aanneming waard? Omdat “Christus Jezus in de wereld gekomen is om zondaars te behouden” (vgl. Lk 19:10). Deze waarheid heeft geen enkel effect als ze niet in geloof wordt aangenomen. Er is alleen behoudenis voor wie deze onloochenbare waarheid gelooft (Rm 1:16).

“De wereld” geeft de sfeer aan waarin de Heer Jezus als Mens verkoos binnen te komen. Hij verwisselde niet alleen de hemel voor een plek op aarde, maar Hij kwam in een wereld waar zonde en dood heersen, het terrein waar zondaren wonen. Hij is gekomen uit de heerlijke sfeer van de hemel in een sfeer van duisternis, haat en dood, om uit die wereld zondaren te behouden.

Zondaren voelen zich in de wereld als vissen in het water. Terwijl de wereld in het boze ligt en rijp wordt voor het oordeel, is in Christus Jezus de mensenliefde van God onze Heiland in de wereld verschenen om mensen van dit oordeel te behouden. Voordat de Heer Jezus in de wereld kwam, heeft God alle middelen gebruikt om het de mens mogelijk te maken met Hem in verbinding te komen. De mens heeft echter hopeloos gefaald. Toen gaf God Zijn Zoon. Juist daardoor werd de hopeloze toestand van de mens ten volle openbaar, want toen bleek zijn haat tegen God. Tegelijk werd daar tegenover toen ook Gods liefde ten volle openbaar.

Hiervan is Paulus als geen ander doordrongen. Als hij aan zichzelf als zondaar denkt, kan hij alleen maar zeggen: “Van wie ik de voornaamste ben” (vgl. 1Ko 15:9; Ef 3:8). Hij wilde de actieve vijand zijn van het geloof, overal, om de Naam van Jezus uit te roeien. Daarvoor ging hij zelfs tot in de buitenlandse steden (Hd 26:11). Hij stond vooraan in de rij van hen die met haat tegen Christus vervuld waren.

Als Paulus dit zegt, is dat geen overdrijving, maar een diep ervaren bewustzijn van zijn eigen onwaardigheid. Hij zegt ook niet ‘van wie ik de voornaamste was’, maar “ben”. Dit bewustzijn wordt steeds groter naarmate hij steeds meer ziet van de genade van de Heer Jezus.

Je ziet zijn bewustzijn groter worden als hij zijn bekeringsgeschiedenis vertelt. Bij zijn bekering is er sprake van “een licht uit de hemel” (Hd 9:3). De eerste keer dat hij hiervan getuigt, vertelt hij dat “uit de hemel een fel licht” hem omstraalde (Hd 22:6). De tweede keer spreekt hij over “een licht uit de hemel, sterker dan de glans van de zon” (Hd 26:13). Kom jij ook elke dag steeds meer onder de indruk van wat God in jouw bekering met jou heeft gedaan?

1Tm 1:16. In 1Tm 1:13 noemt Paulus de oorzaak van Gods barmhartigheid tegenover hem, namelijk dat hij het in onwetendheid heeft gedaan. Hier zegt Paulus wat het doel is van de barmhartigheid die hem is bewezen, namelijk dat God hem tot een voorbeeld van het betonen van genade wilde stellen voor allen. Dat ligt opgesloten in het woord “opdat”, dat het doel aangeeft. De hem bewezen barmhartigheid is niet alleen voor hemzelf, maar heeft ook betekenis voor anderen.

Als de voornaamste van de zondaren behouden is, is er voor iedereen redding mogelijk. Je kunt het vergelijken met een sluis. Als het grootste schip door een sluis kan, kan elk ander schip er ook door. Paulus is vóór zijn bekering als het ware de belichaming van alle vijanden van Christus. Nu hij tot bekering tot God en geloof in de Heer Jezus is gekomen, is hij ook vertegenwoordiger van allen “die in Hem zouden geloven”.

God heeft aan hem “al Zijn lankmoedigheid” bewezen. ‘Lankmoedigheid’, of geduld, geeft aan hoe God reageert op het trappen en slaan van de opstandige mens die Paulus was. God heeft hem verdragen toen hij woest tekeerging tegen de discipelen van de Heer Jezus. De bekering van Paulus is het bewijs dat in de strijd om het behoud van een zondaar God de langste adem heeft. Zijn lankmoedigheid is volkomen.

De behoudenis van Paulus als de voornaamste van de zondaren is een voorbeeld voor elke andere behoudenis. Is Gods lankmoedigheid aan Paulus bewezen? Dan is Gods lankmoedigheid er voor iedereen. Paulus was de voornaamste, ijverigste en meest verbitterde vijand. En hij is behouden. Dan is hij de beste en krachtigste getuige dat de genade overvloedig is over de zonde en dat het werk van Christus volmaakt in staat is die zonde weg te doen.

Het voorbeeld van wat met Paulus is gebeurd, is niet bedoeld om aan te geven dat elke bekering zo moet verlopen. Het is bedoeld om aan te tonen wat God kan doen. Elke bekering verloopt anders omdat de levensloop van ieder mens anders is. God zal niet eerder een mens oordelen dan nadat Zijn lankmoedigheid ten volle aan die mens is bewezen en omdat die mens daarop niet reageert. In Paulus heeft Zijn lankmoedigheid het gewenste resultaat, een resultaat dat God voor iedere zondaar wenst (2Pt 3:9).

Het eeuwige leven is het deel van ieder die gelooft (Jh 3:16). Dat ziet op wat iemand innerlijk ontvangt. De Heer Jezus is het eeuwige leven. Wie gelooft, ontvangt Hem als zijn leven. Er is ook een toekomstig aspect. Paulus ziet het eeuwige leven hier als iets dat in de toekomst ligt (vgl. Tt 3:7). Als de gelovige bij de Heer Jezus in de heerlijkheid is, zal hij ten volle het eeuwige leven tot in eeuwigheid genieten: de ongestoorde gemeenschap met de Vader en de Zoon (Jh 17:3).

1Tm 1:17. In dit vers zwelt de dankbaarheid van 1Tm 1:12 aan tot een lofprijzing. Paulus is overweldigd door alles wat de Heer voor hem als zondaar heeft gedaan en wat Hij met hem heeft gedaan door hem in de bediening te stellen. Er komt een lofprijzing bij hem op voor die genade van God. In Romeinen 11 is de wijsheid van God de aanleiding voor een lofprijzing (Rm 11:33-35) en in Efeziërs 3 jubelt hij het uit vanwege de liefde van God (Ef 3:14-21).

Hij bejubelt God als “de Koning der eeuwen”. Als ‘Koning der eeuwen’ brengt God alles door de tijd heen tot Zijn doel. Daartoe bestuurt Hij de loop van de wereldgeschiedenis, maar ook de geschiedenis van ieder mens. In Zijn grote majesteit en soevereiniteit is Hij verheven boven de tijd en alle gewoel van de wereld en de mensen. Hij beschikt over de eeuwen. Hij volvoert Zijn heilsplan met de schepping en met mensen. Paulus heeft aan den lijve ondervonden dat God ‘de Koning der eeuwen’ is.

Hij eert Hem als de “onvergankelijke, onzichtbare, enige God”. ‘Onvergankelijk’ wil zeggen niet door de dood aan te tasten, en staat tegenover alles wat vergaat, vooral de vergankelijke afgoden (Rm 1:23). Hetzelfde woord wordt ook gebruikt voor de lichamen van de heiligen in de opstanding (1Ko 15:52), voor de erfenis van de heiligen (1Pt 1:4) en voor de zachtmoedige en stille geest van de Godvrezende vrouw (1Pt 3:4).

God is ook “onzichtbaar”, niet waarneembaar voor het oog van de mens (1Tm 6:16; Rm 1:20; Ko 1:15; Hb 11:27). In Christus heeft Hij Zich geopenbaard, dat wil zeggen zichtbaar gemaakt (Jh 1:18; Jh 14:9; Ko 1:15). Hij is tevens de “enige God” (Jh 5:44; Jh 17:3; Jd 1:25). Alle andere goden zijn afgoden, het werk van mensenhanden. God is absoluut uniek in Zijn Wezen en waardigheid.

Hij is alle “eer en heerlijkheid tot in alle eeuwigheid” waard. Al Zijn voortreffelijkheden die Hij heeft geopenbaard, Zijn heerlijkheid die zichtbaar is geworden, geven tot in alle eeuwigheid aanleiding Hem te bezingen. We mogen nu al daarmee beginnen en dat voortzetten zonder dat er ooit een einde aan komt.

Met een hartgrondig “amen”, dat betekent ‘voorwaar’ of ‘zo is het’, sluit Paulus zijn lofprijzing af. Daarmee stemmen wij natuurlijk van harte in.

Lees nog eens 1 Timotheüs 1:15-17.

Verwerking: Prijs God voor Wie Hij is, voor wat Hij voor jou heeft gedaan en voor wat Hij van jou heeft gemaakt. Gebruik de namen van God die je hebt leren kennen. Vertel Hem wat die namen voor jou betekenen.

Profetieën en de goede strijd

1Tm 1:18. Je kunt zeggen dat de 1Tm 1:6-17 een onderbreking in het betoog van Paulus zijn. Hij heeft in dat gedeelte het verschil tussen wet en genade duidelijk gemaakt. Het bevel waarover hij in 1Tm 1:18 spreekt, sluit dan ook aan op wat hij daarover in 1Tm 1:5 heeft gezegd. Nu gaat hij Timotheüs verklaren wat de basis van het bevel is. Hij leidt die verklaring trouwens in met woorden waaruit vertrouwen en vaderlijke liefde blijken: “Dit bevel vertrouw ik je toe, [mijn] kind Timotheüs.”

Het zal een bemoediging voor de jonge Timotheüs zijn geweest om van de oudere Paulus een bevel toevertrouwd te krijgen. Paulus doet dat niet uit partijdigheid of vanuit zijn emotie, maar omdat hij vertrouwen in Timotheüs heeft. Dat zegt hij ook tegen hem. Timotheüs kan deze bevestiging wel gebruiken. De Heer heeft hem geroepen, maar het is ook fijn dat Paulus dat onderstreept. Geestelijk gezinde oudere gelovigen zullen zich een verklaren met de roeping en dienst van een jongere gelovige.

Timotheüs wordt voor de uitvoering van het bevel herinnerd aan “voorafgegane profetieën” over hem. Het bevel dat Paulus hem geeft, is daarmee in overeenstemming. Het gaat hier niet over bijzondere openbaringen van anderen over Timotheüs. Het betreft eenvoudig voorzeggingen aangaande Timotheüs door gelovigen die in hem een werk van Gods Geest herkenden. Timotheüs had een goed getuigenis in de wijde omtrek (Hd 16:2). Als zoiets wordt opgemerkt, kan aan zo iemand worden voorzegd dat hij zeker door de Heer zal worden gebruikt.

Als je kijkt naar de voorbereiding van Timotheüs op zijn dienst, kun je daarin vier aspecten ontdekken die een rol hebben gespeeld:
1. voorafgegane profetieën (1Tm 1:18);
2. genadegave van God (1Tm 4:14; 2Tm 1:6);
3. handoplegging door Paulus (2Tm 1:6);
4. handoplegging door de gezamenlijke oudsten (1Tm 4:14).

De aspecten 2, 3 en 4 zullen we bekijken als we aan de betreffende verzen toe zijn. Hier wordt Timotheüs door Paulus aan de ‘voorafgegane profetieën’ herinnerd om hem daarmee extra te bemoedigen. Het is een bijzondere ondersteuning in het voldoen aan de verantwoordelijkheid die de dienst die hij te verrichten heeft met zich meebrengt.

Hij is niet toevallig in deze positie geraakt. Het hoeft voor anderen dan ook geen verrassing te zijn dat hij een opdracht van de apostel uitvoert. Iedereen die hem kent, heeft zijn geestelijke groei opgemerkt. Sommigen zagen dat al in een vroeg stadium en hebben gezegd: ‘Die jongen zal veel voor de Heer gaan betekenen.’ Anderen zullen het pas ontdekt hebben, toen zijn dienst hen persoonlijk raakte. Heb jij enig idee hoe dat bij jou ligt?

Met de steun in de rug van wat anderen in hem gezien hebben, kan hij “de goede strijd” aanbinden. Gezien het bevel van 1Tm 1:3 zal de goede strijd waartoe Paulus hier oproept, zich vooral afspelen in het huis van God met het oog op valse leer. De strijd hiertegen is een goede, een edele, een God welgevallige strijd.

Er zijn meer soorten strijd waartoe je wordt opgeroepen, na een strijd die je al hebt gestreden. De laatstbedoelde strijd is die van de zondaar om behouden te worden (Lk 13:24; Mt 7:13-14). Het was vooral een strijd tegen jezelf, tegen alles wat jou wilde tegenhouden om je zonden aan God te belijden en in het geloof de Heer Jezus aan te nemen.

Jouw strijd als gelovige gaat tegen dingen buiten jou. Deze strijd kent verschillende aspecten. Zo lees je van
1. de strijd in het evangelie (Fp 4:3);
2. de strijd tegen de boze machten, enzovoort (Ef 6:12-18);
3. de strijd tegen de zonde als een macht buiten ons (Hb 12:4-5);
4. de strijd voor het geloof, ofwel de geloofswaarheid (Jd 1:3);
5. de strijd in de gebeden (Rm 15:30; Ko 4:12);
6. de goede strijd, die alle hiervoor genoemde soorten strijd omvat (1Tm 1:18; 1Tm 6:12; 2Tm 4:7).

Je hebt met strijd te maken omdat je je op vijandelijk gebied bevindt. Je staat voor je Heer en verdedigt Zijn belangen en die van je medegelovigen. Het mag nooit een strijd zijn voor je eigen belangen. Een ander gevaar is dat je de strijd uit de weg gaat. Maar dat is iemand die alles aan de Heer Jezus te danken heeft, toch wel onwaardig. Ik wil er in jouw geval graag van uitgaan dat je, net als ik, op Timotheüs wilt lijken en de strijd niet ontwijkt. Je mag je dan ook alles aantrekken wat Paulus in dit verband ter bemoediging tegen Timotheüs zegt.

1Tm 1:19. Van groot belang in de strijd is je persoonlijk “geloof”. Het gaat hier om je innerlijke geloofsvertrouwen, het vasthouden aan de trouw van God, ook al is de strijd nog zo fel. Houd in de strijd je geloofsvertrouwen vast. Geef je vertrouwen in God niet prijs, hoe groot de druk ook is die de vijand uitoefent.

Een even belangrijke voorwaarde om de goede strijd te kunnen strijden is het bezitten en behouden van “een goed geweten”. Het geweten werkt als een kompas dat iedere afwijking van de juiste koers aangeeft. Het is dan wel nodig dat de naald van het kompas gericht blijft op het Woord van God. Als het geweten niet zuiver is, zal dat invloed hebben op de dienst, op de strijd. De nodige kracht is niet vol aanwezig. De Heilige Geest kan niet vrij werken.

Het is mogelijk een goed geweten ‘van je te stoten’. Dat doe je als je de waarschuwingen van de Geest in de wind slaat. Deze waarschuwingen geeft Hij als je een verkeerde weg gaat of wilt gaan, of bij het beramen van eigenwillige plannen. Dit ‘van je stoten’ is een bewuste handeling, je doet het zelf. Voor de “schipbreuk” ben je dan ook zelf verantwoordelijk.

Als je ondanks de waarschuwingen via je geweten toch je eigen zin doorzet, heeft dat grote gevolgen voor je zicht op de inhoud van de geloofswaarheid. Dat wordt hier bedoeld met “het geloof”. Het ziet op wat je gelooft, de inhoud van je geloof, de geloofswaarheid die je in Gods Woord gegeven is. ‘Geloof’ betekent hier iets anders dan ‘geloof’ in het begin van dit vers. Daar betekent het ‘geloofsvertrouwen’ en hier betekent het ‘de geloofswaarheid’ of ‘de geloofsinhoud’.

Als je een eerste misstap niet voor God veroordeelt, zul je verder afwijken. De vijand heeft een gemakkelijke ingang als er sprake is van een slecht geweten omdat je kwaad hebt toegelaten en het niet hebt veroordeeld. Het gevolg is dat je aangaande de leer van de Schrift ook onderuit gaat. Je zult Schriftplaatsen gaan verdraaien en zo gaan uitleggen als ze jou het beste uitkomen om de stem van je geweten te sussen en je dwaalweg te kunnen voortzetten.

1Tm 1:20. Paulus noemt van hen, van wie het geloof schipbreuk heeft geleden, “Hymenéüs en Alexander” bij name. Deze mensen zullen in Efeze bekend zijn geweest, anders zou het noemen van hun namen niet veel betekenis hebben. Paulus heeft hen “aan de satan overgegeven”. Dit kon hij als apostel doen. Hij doet dat nog een keer en wel in Korinthe (1Ko 5:5). Omdat het daar gaat om een zaak waarover de gemeente in Korinthe tucht moet uitoefenen, verwacht hij dat de gemeente daarmee zal instemmen. De plicht van de gemeente wordt daar vermeld (1Ko 5:13b).

De genoemde personen hebben naar de satan geluisterd. Ze zijn instrumenten van hem geweest en hebben zich door hem laten gebruiken. Ze moeten nu voelen wie hij is aan wie zij het oor hebben geleend. Zodoende maakt God gebruik van de satan zelf als een stok om Zijn weerspannige kinderen tot hun bestwil te tuchtigen. De satan wordt hun leermeester door middel van de pijnen die hij hen doet lijden. Hij krijgt vrij spel om met hen te doen wat hij wil, hoewel binnen de door God bepaalde grenzen (vgl. Jb 1:12; Jb 2:6).

De satan is altijd uit op iemands verderf, terwijl het God altijd om behoudenis gaat. God gebruikt de satan om Zijn doel te bereiken. Het doel van elke tucht is het herstel van de ziel die is afgedwaald.

Deze mensen waren aan het “lasteren” geslagen, iets wat Paulus deed vóór zijn bekering (1Tm 1:13). ‘Lasteren’ is verachtelijk over God, Zijn Woord en Zijn volk spreken. Zij moeten dat afleren door de tucht die Paulus over hen heeft gebracht door hen aan de satan over te leveren.

Lees nog eens 1 Timotheüs 1:18-20.

Verwerking: Hoe kun je voorkomen dat je aangaande het geloof schipbreuk lijdt?