Paul's First Missionary Journey
(Acts 15:36-41; Acts 18:23-28)

1Ἦσαν (There were) δὲ (now) ἐν (in) Ἀντιοχείᾳ (Antioch), κατὰ (in) τὴν (the) οὖσαν (being there) ἐκκλησίαν (church), προφῆται (prophets) καὶ (and) διδάσκαλοι (teachers), ὅ (-) τε (both) Βαρνάβας (Barnabas) καὶ (and) Συμεὼν (Simeon) ὁ (who) καλούμενος (was called) Νίγερ (Niger), καὶ (and) Λούκιος (Lucius) ὁ (the) Κυρηναῖος (Cyrenian), Μαναήν (Manaen) τε (also)— Ἡρῴδου (Herod) τοῦ (the) τετραάρχου (tetrarch) σύντροφος (brought up with)— καὶ (and) Σαῦλος (Saul). 2Λειτουργούντων (As were ministering) δὲ (now) αὐτῶν (they) τῷ (to the) Κυρίῳ (Lord) καὶ (and) νηστευόντων (fasting), εἶπεν (said) τὸ (the) Πνεῦμα (Spirit) τὸ (-) Ἅγιον (Holy), “Ἀφορίσατε (Set apart) δή (then) μοι (to Me) τὸν (-) Βαρνάβαν (Barnabas) καὶ (and) Σαῦλον (Saul) εἰς (for) τὸ (the) ἔργον (work) ὃ (to which) προσκέκλημαι (I have called) αὐτούς (them).” 3τότε (Then) νηστεύσαντες (having fasted), καὶ (and) προσευξάμενοι (having prayed), καὶ (and) ἐπιθέντες (having laid) τὰς (the) χεῖρας (hands) αὐτοῖς (on them), ἀπέλυσαν (they sent them off).

On Cyprus

4Αὐτοὶ (They) μὲν (indeed) οὖν (therefore) ἐκπεμφθέντες (having been sent forth) ὑπὸ (by) τοῦ (the) Ἁγίου (Holy) Πνεύματος (Spirit), κατῆλθον (went down) εἰς (to) Σελεύκειαν (Seleucia). ἐκεῖθέν (From there) τε (then) ἀπέπλευσαν (they sailed) εἰς (to) Κύπρον (Cyprus). 5καὶ (And) γενόμενοι (having come) ἐν (into) Σαλαμῖνι (Salamis), κατήγγελλον (they began proclaiming) τὸν (the) λόγον (word) τοῦ (-) Θεοῦ (of God) ἐν (in) ταῖς (the) συναγωγαῖς (synagogues) τῶν (of the) Ἰουδαίων (Jews). εἶχον (They had) δὲ (now) καὶ (also) Ἰωάννην (John as) ὑπηρέτην (a helper).

6Διελθόντες (Having passed through) δὲ (now) ὅλην (all) τὴν (the) νῆσον (island), ἄχρι (as far as) Πάφου (Paphos), εὗρον (they found) ἄνδρα (a man)— τινὰ (a certain) μάγον (magician), ψευδοπροφήτην (a false prophet) Ἰουδαῖον (Jewish)— ᾧ (whose) ὄνομα (name) Βαριησοῦ (was Bar-Jesus), 7ὃς (who) ἦν (was) σὺν (with) τῷ (the) ἀνθυπάτῳ (proconsul) Σεργίῳ (Sergius) Παύλῳ (Paulus), ἀνδρὶ (man) συνετῷ (an intelligent). οὗτος (He) προσκαλεσάμενος (having called to him) Βαρνάβαν (Barnabas) καὶ (and) Σαῦλον (Saul), ἐπεζήτησεν (desired) ἀκοῦσαι (to hear) τὸν (the) λόγον (word) τοῦ (-) Θεοῦ (of God). 8ἀνθίστατο (Was opposing) δὲ (however) αὐτοῖς (them) Ἐλύμας (Elymas) ὁ (the) μάγος (magician) — οὕτως (thus) γὰρ (for) μεθερμηνεύεται (means) τὸ (the) ὄνομα (name) αὐτοῦ (of him) — ζητῶν (seeking) διαστρέψαι (to turn away) τὸν (the) ἀνθύπατον (proconsul) ἀπὸ (from) τῆς (the) πίστεως (faith).

9Σαῦλος (Saul) δέ (then), ὁ (-) καὶ (also called) Παῦλος (Paul), πλησθεὶς (having been filled) Πνεύματος (the Spirit) Ἁγίου (Holy), ἀτενίσας (having looked intently) εἰς (upon) αὐτὸν (him), 10εἶπεν (said), “Ὦ (O) πλήρης (full) παντὸς (of all) δόλου (deceit) καὶ (and) πάσης (all) ῥᾳδιουργίας (craft), υἱὲ (son) διαβόλου (of the devil), ἐχθρὲ (enemy) πάσης (of all) δικαιοσύνης (righteousness), οὐ (not) παύσῃ (will you cease) διαστρέφων (perverting) τὰς (the) ὁδοὺς (ways) τοῦ (the) Κυρίου (of Lord) τὰς (-) εὐθείας (straight)? 11καὶ (And) νῦν (now) ἰδοὺ (behold), χεὶρ (the hand) Κυρίου (of the Lord) ἐπὶ (is upon) σέ (you), καὶ (and) ἔσῃ (you will be) τυφλὸς (blind), μὴ (not) βλέπων (seeing) τὸν (the) ἥλιον (sun) ἄχρι (during) καιροῦ (a season).” παραχρῆμα (Immediately) δὲ (then) ἔπεσεν (fell) ἐπ’ (upon) αὐτὸν (him) ἀχλὺς (mist) καὶ (and) σκότος (darkness), καὶ (and) περιάγων (going about) ἐζήτει (he was seeking) χειραγωγούς (someone to lead him by the hand).

12Τότε (Then) ἰδὼν (having seen) ὁ (the) ἀνθύπατος (proconsul) τὸ (that) γεγονὸς (having happened), ἐπίστευσεν (he believed), ἐκπλησσόμενος (being astonished) ἐπὶ (at) τῇ (the) διδαχῇ (teaching) τοῦ (of the) Κυρίου (Lord).

In Pisidian Antioch

13Ἀναχθέντες (Having sailed) δὲ (then) ἀπὸ (from) τῆς (-) Πάφου (Paphos) οἱ (with those) περὶ (around him), Παῦλον (Paul) ἦλθον (came) εἰς (to) Πέργην (Perga) τῆς (-) Παμφυλίας (of Pamphylia). Ἰωάννης (John) δὲ (however) ἀποχωρήσας (having departed) ἀπ’ (from) αὐτῶν (them), ὑπέστρεψεν (returned) εἰς (to) Ἱεροσόλυμα (Jerusalem). 14Αὐτοὶ (They) δὲ (now), διελθόντες (having passed through) ἀπὸ (from) τῆς (-) Πέργης (Perga), παρεγένοντο (came) εἰς (to) Ἀντιόχειαν (Antioch) τὴν (-) Πισιδίαν (of Pisidia), καὶ (and) εἰσελθόντες* (having gone) εἰς (into) τὴν (the) συναγωγὴν (synagogue) τῇ (on the) ἡμέρᾳ (day) τῶν (of the) σαββάτων (Sabbaths), ἐκάθισαν (they sat down). 15μετὰ (After) δὲ (then) τὴν (the) ἀνάγνωσιν (reading) τοῦ (of the) νόμου (law) καὶ (and) τῶν (of the) προφητῶν (Prophets), ἀπέστειλαν (sent) οἱ (the) ἀρχισυνάγωγοι (rulers of the synagogue) πρὸς (to) αὐτοὺς (them), λέγοντες (saying), “Ἄνδρες (Men), ἀδελφοί (brothers), εἴ (if) τίς (any) ἐστιν (there is) ἐν (among) ὑμῖν (you) λόγος (a word) παρακλήσεως (of exhortation) πρὸς (toward) τὸν (the) λαόν (people), λέγετε (speak).”

16Ἀναστὰς (Having risen up) δὲ (then) Παῦλος (Paul), καὶ (and) κατασείσας (having made a sign) τῇ (with the) χειρὶ (hand), εἶπεν (he said), “Ἄνδρες (Men), Ἰσραηλῖται (Israelites), καὶ (and) οἱ (those) φοβούμενοι (fearing) τὸν (-) Θεόν (God), ἀκούσατε (listen). 17ὁ (The) Θεὸς (God) τοῦ (of the) λαοῦ (people) τούτου (this) Ἰσραὴλ (of Israel) ἐξελέξατο (chose) τοὺς (the) πατέρας (fathers) ἡμῶν (of us), καὶ (and) τὸν (the) λαὸν (people) ὕψωσεν (exalted) ἐν (in) τῇ (the) παροικίᾳ (sojourn) ἐν (in) γῇ (the land) Αἰγύπτου (of Egypt), καὶ (and) μετὰ (with) βραχίονος (arm) ὑψηλοῦ (uplifted), ἐξήγαγεν (brought) αὐτοὺς (them) ἐξ (out of) αὐτῆς (it), 18καί (and) ὡς (of about) τεσσερακονταετῆ (forty years) χρόνον (for a period) ἐτροποφόρησεν (He endured the ways) αὐτοὺς (their) ἐν (in) τῇ (the) ἐρήμῳ (wilderness), 19καὶ (and) καθελὼν (having destroyed) ἔθνη (nations) ἑπτὰ (seven) ἐν (in) γῇ (the land) Χανάαν (of Canaan), κατεκληρονόμησεν (He gave as an inheritance) τὴν (the) γῆν (land) αὐτῶν (of them)— 20ὡς (during) ἔτεσιν (years) τετρακοσίοις (four hundred) καὶ (and) πεντήκοντα (fifty).

Καὶ (And) μετὰ (after) ταῦτα (these things), ἔδωκεν (He gave them) κριτὰς (judges) ἕως (until) Σαμουὴλ (Samuel) ‹τοῦ› (the) προφήτου (prophet). 21κἀκεῖθεν (Then) ᾐτήσαντο (they asked for) βασιλέα (a king), καὶ (and) ἔδωκεν (gave) αὐτοῖς (to them) ὁ (-) Θεὸς (God), τὸν (-) Σαοὺλ (Saul) υἱὸν (son) Κίς (of Kish), ἄνδρα (a man) ἐκ (of the) φυλῆς (tribe) Βενιαμίν (of Benjamin), ἔτη (years) τεσσεράκοντα (forty). 22καὶ (And) μεταστήσας (having removed) αὐτὸν (him), ἤγειρεν (He raised up) τὸν (-) Δαυὶδ (David) αὐτοῖς (to them) εἰς (as) βασιλέα (king), ᾧ (to whom) καὶ (also) εἶπεν (He said), μαρτυρήσας (having carried witness): ‘Εὗρον (I have found) Δαυὶδ (David) τὸν (the) τοῦ (son) Ἰεσσαί (of Jesse) ἄνδρα (a man) κατὰ (according to) τὴν (the) καρδίαν (heart) μου (of Me), ὃς (who) ποιήσει (will do) πάντα (all) τὰ (the) θελήματά (will) μου (of Me).’

23Τούτου (Of this man) ὁ (-) Θεὸς (God), ἀπὸ (of) τοῦ (the) σπέρματος (seed), κατ’ (according to) ἐπαγγελίαν (promise), ἤγαγεν (has brought) τῷ (-) Ἰσραὴλ (to Israel) Σωτῆρα (the Savior) Ἰησοῦν (Jesus) — 24προκηρύξαντος (having proclaimed) Ἰωάννου (John) πρὸ (before the) προσώπου (face) τῆς (of the) εἰσόδου (coming) αὐτοῦ (of Him) βάπτισμα (a baptism) μετανοίας (of repentance) παντὶ (to all) τῷ (the) λαῷ (people) Ἰσραήλ (of Israel). 25ὡς (While) δὲ (then) ἐπλήρου (was fulfilling) Ἰωάννης (John) τὸν (the) δρόμον (course), ἔλεγεν (he was saying), ‘Τί (Whom) ἐμὲ (me) ὑπονοεῖτε (do you suppose) εἶναι (to be)? οὐκ (Not) εἰμὶ (am) ἐγώ (I he), ἀλλ’ (but) ἰδοὺ (behold), ἔρχεται (He comes) μετ’ (after) ἐμὲ (me), οὗ (of whom) οὐκ (not) εἰμὶ (I am) ἄξιος (worthy) τὸ (a) ὑπόδημα (sandal) τῶν (of the) ποδῶν (feet) λῦσαι (to untie).’

26Ἄνδρες (Men), ἀδελφοί (brothers), υἱοὶ (sons) γένους (of the family) Ἀβραὰμ (of Abraham), καὶ (and) οἱ (those) ἐν (among) ὑμῖν (you) φοβούμενοι (fearing) τὸν (-) Θεόν (God), ἡμῖν (to us) ὁ (the) λόγος (message) τῆς (of the) σωτηρίας (salvation) ταύτης (this) ἐξαπεστάλη (has been sent). 27οἱ (Those) γὰρ (for) κατοικοῦντες (dwelling) ἐν (in) Ἰερουσαλὴμ (Jerusalem) καὶ (and) οἱ (the) ἄρχοντες (rulers) αὐτῶν (of them), τοῦτον (Him) ἀγνοήσαντες (not having known), καὶ (and) τὰς (the) φωνὰς (voices) τῶν (of the) προφητῶν (prophets) τὰς (that) κατὰ (on) πᾶν (every) σάββατον (Sabbath) ἀναγινωσκομένας (are being read), κρίναντες (having condemned Him) ἐπλήρωσαν (they fulfilled them). 28καὶ (And) μηδεμίαν (no) αἰτίαν (cause) θανάτου (of death) εὑρόντες (having found), ᾐτήσαντο (they begged) Πιλᾶτον (Pilate) ἀναιρεθῆναι (to put to death) αὐτόν (him).

29Ὡς (When) δὲ (then) ἐτέλεσαν (they had finished) πάντα (all) τὰ (the things) περὶ (about) αὐτοῦ (Him) γεγραμμένα (having been written), καθελόντες (having taken Him down) ἀπὸ (from) τοῦ (the) ξύλου (tree), ἔθηκαν (they put Him) εἰς (in) μνημεῖον (a tomb). 30ὁ (-) δὲ (But) Θεὸς (God) ἤγειρεν (raised) αὐτὸν (Him) ἐκ (out from) νεκρῶν (the dead), 31ὃς (who) ὤφθη (appeared) ἐπὶ (for) ἡμέρας (days) πλείους (many) τοῖς (to those) συναναβᾶσιν (having come up with) αὐτῷ (Him) ἀπὸ (from) τῆς (-) Γαλιλαίας (Galilee) εἰς (to) Ἰερουσαλήμ (Jerusalem), οἵτινες (who) νῦν (now) εἰσιν (are) μάρτυρες (witnesses) αὐτοῦ (of Him) πρὸς (to) τὸν (the) λαόν (people).

32Καὶ (And) ἡμεῖς (we) ὑμᾶς (to you) εὐαγγελιζόμεθα (preach the gospel), τὴν (the) πρὸς (to) τοὺς (the) πατέρας (fathers) ἐπαγγελίαν (promise) γενομένην (having been made), 33ὅτι (that) ταύτην (this) ὁ (-) Θεὸς (God) ἐκπεπλήρωκεν (has fulfilled), τοῖς (to the) τέκνοις (children) [αὐτῶν] (of them), ἡμῶν (to us), ἀναστήσας (having raised up) Ἰησοῦν (Jesus), ὡς (as) καὶ (also) ἐν (in) τῷ (the) ψαλμῷ (psalm) γέγραπται (it has been written), τῷ (the) δευτέρῳ (second):

‘Υἱός (Son) μου (of Me) εἶ (are) σύ (You),

ἐγὼ (I) σήμερον (today) γεγέννηκά (have begotten) σε (you).’a

34Ὅτι (That) δὲ (then) ἀνέστησεν (He raised) αὐτὸν (Him) ἐκ (out from) νεκρῶν (the dead), μηκέτι (no more) μέλλοντα (being about) ὑποστρέφειν (to return) εἰς (to) διαφθοράν (decay), οὕτως (thus) εἴρηκεν (He spoke) ὅτι (-):

‘Δώσω (I will give) ὑμῖν (to you) τὰ (the) ὅσια (holy blessings) Δαυὶδ (of David), τὰ (the) πιστά (sure blessings).’b

35Διότι (Therefore) καὶ (also) ἐν (in) ἑτέρῳ (another) λέγει (He says):

‘Οὐ (Not) δώσεις (You will allow) τὸν (the) Ὅσιόν (Holy One) σου (of you) ἰδεῖν (to see) διαφθοράν (decay).’c

36Δαυὶδ (David) μὲν (indeed) γὰρ (for) ἰδίᾳ (in his own) γενεᾷ (generation) ὑπηρετήσας (having served) τῇ (the) τοῦ (-) Θεοῦ (of God) βουλῇ (purpose), ἐκοιμήθη (fell asleep) καὶ (and) προσετέθη (was added) πρὸς (to) τοὺς (the) πατέρας (fathers) αὐτοῦ (of him), καὶ (and) εἶδεν (saw) διαφθοράν (decay). 37ὃν (The One) δὲ (however) ὁ (-) Θεὸς (God) ἤγειρεν (raised up) οὐκ (not) εἶδεν (did see) διαφθοράν (decay).

38Γνωστὸν (Known) οὖν (therefore) ἔστω (be it) ὑμῖν (to you), ἄνδρες (men), ἀδελφοί (brothers), ὅτι (that) διὰ (through) τούτου (this One), ὑμῖν (to you) ἄφεσις (forgiveness) ἁμαρτιῶν (of sins) καταγγέλλεται (is proclaimed). 39καὶ (And) ἀπὸ (from) πάντων (all things) ὧν (from which) οὐκ (not) ἠδυνήθητε (you were able) ἐν (in) νόμῳ (the law) Μωϋσέως (of Moses) δικαιωθῆναι (to be justified), ἐν (in) τούτῳ (Him) πᾶς (everyone) ὁ (-) πιστεύων (believing) δικαιοῦται (is justified). 40βλέπετε (Take heed) οὖν (therefore), μὴ (lest) ἐπέλθῃ (might come about) τὸ (that) εἰρημένον (having been said) ἐν (in) τοῖς (the) προφήταις (prophets):

41‘Ἴδετε (Behold), οἱ (-) καταφρονηταί (scoffers),

καὶ (and) θαυμάσατε (wonder) καὶ (and) ἀφανίσθητε (perish);

ὅτι (for) ἔργον (a work) ἐργάζομαι (am working) ἐγὼ (I) ἐν (in) ταῖς (the) ἡμέραις (days) ὑμῶν (of you),

ἔργον (a work) ὃ (that) οὐ (never) μὴ (not) πιστεύσητε (you would believe),

ἐάν (even if) τις (one) ἐκδιηγῆται (should declare it) ὑμῖν (to you).’d”

The Gentiles Ask to Hear the Gospel

42Ἐξιόντων (Having departed) δὲ (then), αὐτῶν (they) παρεκάλουν (were begging) εἰς (on) τὸ (the) μεταξὺ (next) σάββατον (Sabbath) λαληθῆναι (to be spoken) αὐτοῖς (to them) τὰ (the) ῥήματα (words) ταῦτα (these). 43λυθείσης (Having broken up) δὲ (then) τῆς (the) συναγωγῆς (synagogue), ἠκολούθησαν (followed) πολλοὶ (many) τῶν (of the) Ἰουδαίων (Jews) καὶ (and) τῶν (of the) σεβομένων (worshipping) προσηλύτων (converts) τῷ (-) Παύλῳ (Paul) καὶ (and) τῷ (-) Βαρνάβᾳ (Barnabas), οἵτινες (who) προσλαλοῦντες (speaking) αὐτοῖς (to them) ἔπειθον (kept persuading) αὐτοὺς (them) προσμένειν (to continue) τῇ (in the) χάριτι (grace) τοῦ (-) Θεοῦ (of God).

44Τῷ (On the) δὲ (now) ἐρχομένῳ (coming) σαββάτῳ (Sabbath), σχεδὸν (almost) πᾶσα (all) ἡ (the) πόλις (city) συνήχθη (was gathered together) ἀκοῦσαι (to hear) τὸν (the) λόγον (word) τοῦ (-) κυρίου* (of the Lord). 45ἰδόντες (Having seen) δὲ (however) οἱ (the) Ἰουδαῖοι (Jews) τοὺς (the) ὄχλους (crowds), ἐπλήσθησαν (they were filled) ζήλου (with jealousy) καὶ (and) ἀντέλεγον (began contradicting) τοῖς (the things) ὑπὸ (by) Παύλου (Paul) λαλουμένοις (spoken), βλασφημοῦντες (blaspheming).

46Παρρησιασάμενοί (Having spoken boldly) τε (also), ὁ (-) Παῦλος (Paul) καὶ (and) ὁ (-) Βαρνάβας (Barnabas) εἶπαν (said), “Ὑμῖν (To you) ἦν (it was) ἀναγκαῖον (necessary) πρῶτον (first) λαληθῆναι (to be spoken) τὸν (the) λόγον (word) τοῦ (-) Θεοῦ (of God); ἐπειδὴ (but since) ἀπωθεῖσθε (you thrust away) αὐτὸν (it) καὶ (and) οὐκ (not) ἀξίους (worthy) κρίνετε (you judge) ἑαυτοὺς (yourselves) τῆς (-) αἰωνίου (of eternal) ζωῆς (life), ἰδοὺ (behold), στρεφόμεθα (we are turning) εἰς (to) τὰ (the) ἔθνη (Gentiles). 47οὕτως (Thus) γὰρ (for) ἐντέταλται (has commanded) ἡμῖν (us) ὁ (the) Κύριος (Lord):

‘Τέθεικά (I have set) σε (you) εἰς (for) φῶς (a light) ἐθνῶν (of the Gentiles),

τοῦ (-) εἶναί (to be) σε (you) εἰς (for) σωτηρίαν (salvation) ἕως (to) ἐσχάτου (the uttermost part) τῆς (of the) γῆς (earth).’e”

48Ἀκούοντα (Hearing it) δὲ (then), τὰ (the) ἔθνη (Gentiles) ἔχαιρον (were rejoicing) καὶ (and) ἐδόξαζον (glorifying) τὸν (the) λόγον (word) τοῦ (of the) Κυρίου (Lord), καὶ (and) ἐπίστευσαν (believed) ὅσοι (as many as) ἦσαν (were) τεταγμένοι (appointed) εἰς (to) ζωὴν (life) αἰώνιον (eternal). 49διεφέρετο (Was carried) δὲ (then) ὁ (the) λόγος (word) τοῦ (of the) Κυρίου (Lord) δι’ (through) ὅλης (all) τῆς (the) χώρας (region).

50Οἱ (The) δὲ (but) Ἰουδαῖοι (Jews) παρώτρυναν (incited) τὰς (the) σεβομένας (worshipping) γυναῖκας (women) τὰς (-) εὐσχήμονας (of honorable position), καὶ (and) τοὺς (the) πρώτους (principals) τῆς (of the) πόλεως (city), καὶ (and) ἐπήγειραν (they stirred up) διωγμὸν (a persecution) ἐπὶ (against) τὸν (-) Παῦλον (Paul) καὶ (and) Βαρνάβαν (Barnabas), καὶ (and) ἐξέβαλον (expelled) αὐτοὺς (them) ἀπὸ (from) τῶν (the) ὁρίων (district) αὐτῶν (of them). 51οἱ (-) δὲ (But) ἐκτιναξάμενοι (having shaken off) τὸν (the) κονιορτὸν (dust) τῶν (of the) ποδῶν (feet) ἐπ’ (against) αὐτοὺς (them), ἦλθον (they went) εἰς (to) Ἰκόνιον (Iconium); 52οἵ (-) τε (and) μαθηταὶ (the disciples) ἐπληροῦντο (were filled) χαρᾶς (with joy) καὶ (and the) Πνεύματος (Spirit) Ἁγίου (Holy).