The Lord of the Sabbath
(1 Samuel 21:1-9; Mark 2:23-28; Luke 6:1-5)

1Ἐν (At) ἐκείνῳ (that) τῷ (-) καιρῷ (time) ἐπορεύθη (went) ὁ (-) Ἰησοῦς (Jesus) τοῖς (on the) σάββασιν (Sabbaths) διὰ (through) τῶν (the) σπορίμων (grainfields), οἱ (-) δὲ (and) μαθηταὶ (the disciples) αὐτοῦ (of Him) ἐπείνασαν (were hungry), καὶ (and) ἤρξαντο (they began) τίλλειν (to pluck the) στάχυας (heads of grain) καὶ (and) ἐσθίειν (to eat). 2οἱ (-) δὲ (And) Φαρισαῖοι (the Pharisees), ἰδόντες (having seen), εἶπαν (said) αὐτῷ (to Him), “Ἰδοὺ (Behold), οἱ (the) μαθηταί (disciples) σου (of You) ποιοῦσιν (are doing) ὃ (what) οὐκ (not) ἔξεστιν (it is lawful) ποιεῖν (to do) ἐν (on) σαββάτῳ (Sabbath).”

3Ὁ (-) δὲ (And) εἶπεν (He said) αὐτοῖς (to them), “Οὐκ (Not) ἀνέγνωτε (you have read) τί (what) ἐποίησεν (did) Δαυὶδ (David) ὅτε (when) ἐπείνασεν (he was hungry), καὶ (and) οἱ (those) μετ’ (with) αὐτοῦ (him) — 4πῶς (how) εἰσῆλθεν (he entered) εἰς (into) τὸν (the) οἶκον (house) τοῦ (-) Θεοῦ (of God), καὶ (and) τοὺς (the) ἄρτους (loaves) τῆς (of the) προθέσεως (presentation) ἔφαγον (they ate), ὃ (which) οὐκ (not) ἐξὸν (lawful) ἦν (it was) αὐτῷ (for him) φαγεῖν (to eat), οὐδὲ (nor) τοῖς (for those) μετ’ (with) αὐτοῦ (him), εἰ (if) μὴ (not) τοῖς (for the) ἱερεῦσιν (priests) μόνοις (only)?

5Ἢ (Or) οὐκ (not) ἀνέγνωτε (have you read) ἐν (in) τῷ (the) νόμῳ (law), ὅτι (that) τοῖς (on the) σάββασιν (Sabbath) οἱ (the) ἱερεῖς (priests) ἐν (in) τῷ (the) ἱερῷ (temple) τὸ (the) σάββατον (Sabbath) βεβηλοῦσιν (profane), καὶ (and) ἀναίτιοί (guiltless) εἰσιν (are)? 6λέγω (I say) δὲ (however) ὑμῖν (to you) ὅτι (that) τοῦ (the) ἱεροῦ (temple) μεῖζόν (a greater than) ἐστιν (is) ὧδε (here).

7Εἰ (If) δὲ (however) ἐγνώκειτε (you had known) τί (what) ἐστιν (is), ‘Ἔλεος (Mercy) θέλω (I desire) καὶ (and) οὐ (not) θυσίαν (sacrifice),’a οὐκ (not) ἂν (-) κατεδικάσατε (you would have condemned) τοὺς (the) ἀναιτίους (guiltless). 8κύριος (Lord) γάρ (for) ἐστιν (is) τοῦ (of the) σαββάτου (Sabbath) ὁ (the) Υἱὸς (Son) τοῦ (of) ἀνθρώπου (Man).”

Jesus Heals on the Sabbath
(Mark 3:1-6; Luke 6:6-11)

9Καὶ (And) μεταβὰς (having departed) ἐκεῖθεν (from there), ἦλθεν (He went) εἰς (into) τὴν (the) συναγωγὴν (synagogue) αὐτῶν (of them). 10καὶ (And) ἰδοὺ (behold), ἄνθρωπος (a man) χεῖρα (a hand) ἔχων (having) ξηράν (withered). καὶ (And) ἐπηρώτησαν (they asked) αὐτὸν (Him), λέγοντες (saying), “Εἰ (Is) ἔξεστιν (it lawful) τοῖς (on the) σάββασιν (Sabbaths) θεραπεῦσαι (to heal)?” — ἵνα (so that) κατηγορήσωσιν (they might accuse) αὐτοῦ (Him).

11Ὁ (-) δὲ (And) εἶπεν (He said) αὐτοῖς (to them), “Τίς (What) ἔσται (will there be) ἐξ (among) ὑμῶν (you) ἄνθρωπος (man), ὃς (who) ἕξει (will have) πρόβατον (sheep) ἕν (one), καὶ (and) ἐὰν (if) ἐμπέσῃ (falls) τοῦτο (it) τοῖς (on the) σάββασιν (Sabbaths) εἰς (into) βόθυνον (a pit), οὐχὶ (not) κρατήσει (will he take hold of) αὐτὸ (it) καὶ (and) ἐγερεῖ (will raise it up)? 12πόσῳ (How much) οὖν (therefore) διαφέρει (is more valuable) ἄνθρωπος (a man) προβάτου (than a sheep)! ὥστε (Therefore) ἔξεστιν (it is lawful) τοῖς (on the) σάββασιν (Sabbaths) καλῶς (good) ποιεῖν (to do).”

13Τότε (Then) λέγει (He says) τῷ (to) ἀνθρώπῳ (the man), “Ἔκτεινόν (Stretch out) σου (your) τὴν (-) χεῖρα (hand).” καὶ (And) ἐξέτεινεν (he stretched it out), καὶ (and) ἀπεκατεστάθη (it was restored), ὑγιὴς (sound) ὡς (as) ἡ (the) ἄλλη (other). 14ἐξελθόντες (Having gone out) δὲ (now), οἱ (the) Φαρισαῖοι (Pharisees) συμβούλιον (a counsel) ἔλαβον (held) κατ’ (against) αὐτοῦ (Him), ὅπως (how) αὐτὸν (Him) ἀπολέσωσιν (they might destroy).

God's Chosen Servant
(Isaiah 42:1-9)

15Ὁ (-) δὲ (And) Ἰησοῦς (Jesus), γνοὺς (having known), ἀνεχώρησεν (withdrew) ἐκεῖθεν (from there). καὶ (And) ἠκολούθησαν (followed) αὐτῷ (Him) [ὄχλοι] (multitudes) πολλοί (great), καὶ (and) ἐθεράπευσεν (He healed) αὐτοὺς (them) πάντας (all), 16καὶ (and) ἐπετίμησεν (He warned) αὐτοῖς (them) ἵνα (that) μὴ (not) φανερὸν (known) αὐτὸν (Him) ποιήσωσιν (they should make) — 17ἵνα (so that) πληρωθῇ (might be fulfilled) τὸ (that) ῥηθὲν (having been spoken) διὰ (by) Ἠσαΐου (Isaiah) τοῦ (the) προφήτου (prophet), λέγοντος (saying),

18“Ἰδοὺ (Behold) ὁ (the) παῖς (servant) μου (of Me),

ὃν (whom) ᾑρέτισα (I have chosen),

ὁ (the) ἀγαπητός (beloved) μου (of Me),

‹εἰς› (in) ὃν (whom) εὐδόκησεν (has found delight) ἡ (the) ψυχή (soul) μου (of Me).

θήσω (I will put) τὸ (the) Πνεῦμά (Spirit) μου (of Me) ἐπ’ (upon) αὐτόν (Him),

καὶ (and) κρίσιν (justice) τοῖς (to the) ἔθνεσιν (Gentiles) ἀπαγγελεῖ (He will proclaim).

19οὐκ (Not) ἐρίσει (will He quarrel) οὐδὲ (nor) κραυγάσει (will he cry out),

οὐδὲ (nor) ἀκούσει (will hear) τις (anyone) ἐν (in) ταῖς (the) πλατείαις (streets) τὴν (the) φωνὴν (voice) αὐτοῦ (of Him).

20κάλαμον (A reed) συντετριμμένον (bruised) οὐ (not) κατεάξει (He will break),

καὶ (and) λίνον (a wick) τυφόμενον (smoldering) οὐ (not) σβέσει (He will quench),

ἕως (until) ἂν (-) ἐκβάλῃ (He leads) εἰς (to) νῖκος (victory) τὴν (-) κρίσιν (justice).

21καὶ (And) τῷ (in the) ὀνόματι (name) αὐτοῦ (of Him) ἔθνη (the Gentiles) ἐλπιοῦσιν (will hope).”b

A House Divided
(Mark 3:20-27; Luke 11:14-23)

22Τότε (Then) προσηνέχθη (was brought) αὐτῷ (to Him) δαιμονιζόμενος (one possessed by a demon), τυφλὸς (blind) καὶ (and) κωφός (mute), καὶ (and) ἐθεράπευσεν (He healed) αὐτόν (him), ὥστε (in order for) τὸν (the) κωφὸν (mute man) λαλεῖν (to speak) καὶ (and) βλέπειν (to see). 23καὶ (And) ἐξίσταντο (were amazed) πάντες (all) οἱ (the) ὄχλοι (crowds), καὶ (and) ἔλεγον (were saying), “Μήτι (Whether) οὗτός (this) ἐστιν (is) ὁ (the) υἱὸς (son) Δαυίδ (of David)?”

24Οἱ (-) δὲ (And) Φαρισαῖοι (the Pharisees), ἀκούσαντες (having heard), εἶπον (said), “Οὗτος (This man) οὐκ (not) ἐκβάλλει (casts out) τὰ (the) δαιμόνια (demons), εἰ (if) μὴ (not) ἐν (by) τῷ (-) Βεελζεβοὺλ (Beelzebul) ἄρχοντι (prince) τῶν (of the) δαιμονίων (demons).”

25Εἰδὼς (Having known) δὲ (now) τὰς (the) ἐνθυμήσεις (thoughts) αὐτῶν (of them), εἶπεν (He said) αὐτοῖς (to them), “Πᾶσα (Every) βασιλεία (kingdom) μερισθεῖσα (having been divided) καθ’ (against) ἑαυτῆς (itself) ἐρημοῦται (is brought to desolation), καὶ (and) πᾶσα (every) πόλις (city) ἢ (or) οἰκία (house) μερισθεῖσα (having been divided) καθ’ (against) ἑαυτῆς (itself) οὐ (not) σταθήσεται (will stand). 26καὶ (And) εἰ (if) ὁ (-) Σατανᾶς (Satan), τὸν (-) Σατανᾶν (Satan) ἐκβάλλει (casts out), ἐφ’ (against) ἑαυτὸν (himself) ἐμερίσθη (he is divided). πῶς (How) οὖν (then) σταθήσεται (will stand) ἡ (the) βασιλεία (kingdom) αὐτοῦ (of him)?

27Καὶ (And) εἰ (if) ἐγὼ (I) ἐν (by) Βεελζεβοὺλ (Beelzebul) ἐκβάλλω (cast out) τὰ (-) δαιμόνια (demons), οἱ (the) υἱοὶ (sons) ὑμῶν (of you) ἐν (by) τίνι (whom) ἐκβάλλουσιν (do they cast out)? διὰ (On account of) τοῦτο (this), αὐτοὶ (they) κριταὶ (judges) ἔσονται (will be) ὑμῶν (of you). 28εἰ (If) δὲ (however) ἐν (by the) Πνεύματι (Spirit) Θεοῦ (of God) ἐγὼ (I) ἐκβάλλω (cast out) τὰ (-) δαιμόνια (demons), ἄρα (then) ἔφθασεν (has come) ἐφ’ (upon) ὑμᾶς (you) ἡ (the) βασιλεία (kingdom) τοῦ (-) Θεοῦ (of God).

29Ἢ (Or) πῶς (how) δύναταί (is able) τις (anyone) εἰσελθεῖν (to enter) εἰς (into) τὴν (the) οἰκίαν (house) τοῦ (of the) ἰσχυροῦ (strong man) καὶ (and) τὰ (the) σκεύη (goods) αὐτοῦ (of him) ἁρπάσαι (to plunder), ἐὰν (if) μὴ (not) πρῶτον (first) δήσῃ (he bind) τὸν (the) ἰσχυρόν (strong man)? καὶ (And) τότε (then) τὴν (the) οἰκίαν (house) αὐτοῦ (of him) διαρπάσει (he will plunder).

30Ὁ (The one) μὴ (not) ὢν (being) μετ’ (with) ἐμοῦ (Me) κατ’ (against) ἐμοῦ (Me) ἐστιν (is), καὶ (and) ὁ (the one) μὴ (not) συνάγων (gathering) μετ’ (with) ἐμοῦ (Me) σκορπίζει (scatters).

The Unpardonable Sin
(Mark 3:28-30)

31Διὰ (Because of) τοῦτο (this) λέγω (I say) ὑμῖν (to you), πᾶσα (every) ἁμαρτία (sin) καὶ (and) βλασφημία (blasphemy) ἀφεθήσεται (will be forgiven) τοῖς (-) ἀνθρώποις (men); ἡ (-) δὲ (however) τοῦ (against) Πνεύματος (the Spirit) βλασφημία (blasphemy) οὐκ (not) ἀφεθήσεται (will be forgiven). 32καὶ (And) ὃς (whoever) ἐὰν (if) εἴπῃ (speaks) λόγον (a word) κατὰ (against) τοῦ (the) Υἱοῦ (Son) τοῦ (-) ἀνθρώπου (of Man), ἀφεθήσεται (it will be forgiven) αὐτῷ (him); ὃς (whoever) δ’ (now) ἂν (-) εἴπῃ (speaks) κατὰ (against) τοῦ (-) Πνεύματος (Spirit) τοῦ (the) Ἁγίου (Holy), οὐκ (not) ἀφεθήσεται (it will be forgiven) αὐτῷ (him), οὔτε (neither) ἐν (in) τούτῳ (this) τῷ (-) αἰῶνι (age) οὔτε (nor) ἐν (in) τῷ (the) μέλλοντι (coming one).

Good and Bad Fruit
(Matthew 7:15-23; Luke 6:43-45)

33Ἢ (Either) ποιήσατε (make) τὸ (the) δένδρον (tree) καλὸν (good) καὶ (and) τὸν (the) καρπὸν (fruit) αὐτοῦ (of it) καλόν (good), ἢ (or) ποιήσατε (make) τὸ (the) δένδρον (tree) σαπρὸν (bad) καὶ (and) τὸν (the) καρπὸν (fruit) αὐτοῦ (of it) σαπρόν (bad); ἐκ (by) γὰρ (for) τοῦ (the) καρποῦ (fruit), τὸ (the) δένδρον (tree) γινώσκεται (is known). 34γεννήματα (Offspring) ἐχιδνῶν (of vipers), πῶς (how) δύνασθε (are you able) ἀγαθὰ (good things) λαλεῖν (to speak), πονηροὶ (evil) ὄντες (being)? ἐκ (Out of) γὰρ (for) τοῦ (the) περισσεύματος (abundance) τῆς (of the) καρδίας (heart), τὸ (the) στόμα (mouth) λαλεῖ (speaks). 35ὁ (The) ἀγαθὸς (good) ἄνθρωπος (man) ἐκ (out of) τοῦ (his) ἀγαθοῦ (good) θησαυροῦ (treasure) ἐκβάλλει (puts forth) ἀγαθά (good things); καὶ (and) ὁ (the) πονηρὸς (evil) ἄνθρωπος (man) ἐκ (out of) τοῦ (his) πονηροῦ (evil) θησαυροῦ (treasure) ἐκβάλλει (puts forth) πονηρά (evil things). 36λέγω (I say) δὲ (now) ὑμῖν (to you) ὅτι (that) πᾶν (every) ῥῆμα (word) ἀργὸν (careless) ὃ (that) λαλήσουσιν (will speak) οἱ (-) ἄνθρωποι (men), ἀποδώσουσιν (they will give) περὶ (of) αὐτοῦ (it) λόγον (an account) ἐν (in) ἡμέρᾳ (day) κρίσεως (of judgment). 37ἐκ (By) γὰρ (for) τῶν (the) λόγων (words) σου (of you), δικαιωθήσῃ (you will be justified), καὶ (and) ἐκ (by) τῶν (the) λόγων (words) σου (of you), καταδικασθήσῃ (you will be condemned).”

The Sign of Jonah
(Luke 11:29-32)

38Τότε (Then) ἀπεκρίθησαν (answered) αὐτῷ (him) τινες (some) τῶν (of the) γραμματέων (scribes) καὶ (and) Φαρισαίων (Pharisees), λέγοντες (saying), “Διδάσκαλε (Teacher), θέλομεν (we wish) ἀπὸ (from) σοῦ (You) σημεῖον (a sign) ἰδεῖν (to see).”

39Ὁ (-) δὲ (And) ἀποκριθεὶς (answering) εἶπεν (He said) αὐτοῖς (to them), “Γενεὰ (A generation) πονηρὰ (evil) καὶ (and) μοιχαλὶς (adulterous) σημεῖον (a sign) ἐπιζητεῖ (seeks for), καὶ (and) σημεῖον (a sign) οὐ (not) δοθήσεται (will be given) αὐτῇ (to it), εἰ (if) μὴ (not) τὸ (the) σημεῖον (sign) Ἰωνᾶ (of Jonah) τοῦ (the) προφήτου (prophet). 40ὥσπερ (Just as) γὰρ (for) ἦν (was) Ἰωνᾶς (Jonah) ἐν (in) τῇ (the) κοιλίᾳ (belly) τοῦ (of the) κήτους (great fish) τρεῖς (three) ἡμέρας (days) καὶ (and) τρεῖς (three) νύκτας (nights), οὕτως (so) ἔσται (will be) ὁ (the) Υἱὸς (Son) τοῦ (-) ἀνθρώπου (of Man) ἐν (in) τῇ (the) καρδίᾳ (heart) τῆς (of the) γῆς (earth) τρεῖς (three) ἡμέρας (days) καὶ (and) τρεῖς (three) νύκτας (nights).

41Ἄνδρες (The men) Νινευῖται (of Nineveh) ἀναστήσονται (will stand up) ἐν (in) τῇ (the) κρίσει (judgment) μετὰ (with) τῆς (the) γενεᾶς (generation) ταύτης (this), καὶ (and) κατακρινοῦσιν (will condemn) αὐτήν (it); ὅτι (for) μετενόησαν (they repented) εἰς (at) τὸ (the) κήρυγμα (preaching) Ἰωνᾶ (of Jonah); καὶ (and) ἰδοὺ (behold), πλεῖον (greater) Ἰωνᾶ (than Jonah) ὧδε (here). 42βασίλισσα (The queen) νότου (of the south) ἐγερθήσεται (will rise up) ἐν (in) τῇ (the) κρίσει (judgment) μετὰ (with) τῆς (the) γενεᾶς (generation) ταύτης (this), καὶ (and) κατακρινεῖ (will condemn) αὐτήν (it); ὅτι (for) ἦλθεν (she came) ἐκ (from) τῶν (the) περάτων (ends) τῆς (of the) γῆς (earth) ἀκοῦσαι (to hear) τὴν (the) σοφίαν (wisdom) Σολομῶνος (of Solomon), καὶ (and) ἰδοὺ (behold), πλεῖον (greater) Σολομῶνος (than Solomon) ὧδε (here).

An Unclean Spirit Returns
(Luke 11:24-26)

43Ὅταν (When) δὲ (now) τὸ (the) ἀκάθαρτον (unclean) πνεῦμα (spirit) ἐξέλθῃ (is gone out) ἀπὸ (from) τοῦ (the) ἀνθρώπου (man), διέρχεται (it passes) δι’ (through) ἀνύδρων (waterless) τόπων (places) ζητοῦν (seeking) ἀνάπαυσιν (rest), καὶ (and) οὐχ (none) εὑρίσκει (finds it). 44τότε (Then) λέγει (it says), ‘Εἰς (To) τὸν (the) οἶκόν (house) μου (of me) ἐπιστρέψω (I will return), ὅθεν (from where) ἐξῆλθον (I came out).’ καὶ (And) ἐλθὸν (having come), εὑρίσκει (it finds it) σχολάζοντα (being unoccupied), 〈καὶ〉 (and) σεσαρωμένον (swept), καὶ (and) κεκοσμημένον (put in order). 45τότε (Then) πορεύεται (it goes) καὶ (and) παραλαμβάνει (takes) μεθ’ (with) ἑαυτοῦ (itself) ἑπτὰ (seven) ἕτερα (other) πνεύματα (spirits) πονηρότερα (more evil) ἑαυτοῦ (than itself), καὶ (and) εἰσελθόντα (having entered in), κατοικεῖ (they dwell) ἐκεῖ (there); καὶ (and) γίνεται (becomes) τὰ (the) ἔσχατα (last) τοῦ (of the) ἀνθρώπου (man) ἐκείνου (that) χείρονα (worse) τῶν (than the) πρώτων (first). οὕτως (So) ἔσται (it will be) καὶ (also) τῇ (unto) γενεᾷ (generation) ταύτῃ (this) τῇ (the) πονηρᾷ (evil).”

Jesus' Mother and Brothers
(Mark 3:31-35; Luke 8:19-21)

46Ἔτι (While) ‹δὲ› (now) αὐτοῦ (He) λαλοῦντος (was speaking) τοῖς (to the) ὄχλοις (crowds), ἰδοὺ (behold), ἡ (the) μήτηρ (mother) καὶ (and) οἱ (the) ἀδελφοὶ (brothers) αὐτοῦ (of Him) εἱστήκεισαν (were standing) ἔξω (outside), ζητοῦντες (seeking) αὐτῷ (to Him) λαλῆσαι (to speak).c 47εἶπεν (Said) δέ (now) τις (someone) αὐτῷ (to Him), “Ἰδοὺ (Behold), ἡ (the) μήτηρ (mother) σου (of You) καὶ (and) οἱ (the) ἀδελφοί (brothers) σου (of you) ἔξω (outside) ἑστήκασιν (are standing), ζητοῦντές (seeking) σοι (to You) λαλῆσαι (to speak).”

48Ὁ (-) δὲ (And) ἀποκριθεὶς (answering), εἶπεν (He said) τῷ (to the one) λέγοντι (telling) αὐτῷ (Him), “Τίς (Who) ἐστιν (is) ἡ (the) μήτηρ (mother) μου (of Me), καὶ (and) τίνες (who) εἰσὶν (are) οἱ (the) ἀδελφοί (brothers) μου (of Me)?” 49καὶ (And) ἐκτείνας (having stretched out) τὴν (the) χεῖρα (hand) αὐτοῦ (of Him) ἐπὶ (to) τοὺς (the) μαθητὰς (disciples) αὐτοῦ (of Him), εἶπεν (He said), “Ἰδοὺ (Behold), ἡ (the) μήτηρ (mother) μου (of Me) καὶ (and) οἱ (the) ἀδελφοί (brothers) μου (of Me). 50ὅστις (Whoever) γὰρ (for) ἂν (-) ποιήσῃ (shall do) τὸ (the) θέλημα (will) τοῦ (the) Πατρός (Father) μου (of Me) τοῦ (who is) ἐν (in) οὐρανοῖς (the heavens), αὐτός (he) μου (My) ἀδελφὸς (brother) καὶ (and) ἀδελφὴ (sister) καὶ (and) μήτηρ (mother) ἐστίν (is).”